Ka përfunduar në Gjenevë takimi mes ministrave të Jashtëm të Mbretërisë së Bashkuar, Francës dhe Gjermanisë, përfaqësueses së BE-së, dhe kreut të diplomacisë iraniane, ndërsa vijojnë luftimet mes Izraelit dhe Iranit.
Mesazhet e dërguara nga zyrtarët evropianë drejtuar Iranit mbi çështjet bërthamore ishin të qarta: Teherani duhet të heqë dorë nga programet bërthamore.
Në bisedime morën pjesë ministrat e Jashtëm britanikë, francezë dhe gjermanë, përkatësisht David Lamy, Jean-Noel Barrot dhe Johan Vandeful, së bashku me Përfaqësuesen e Lartë të BE-së për Politikë të Jashtme, Kaya Kallas dhe iranian, Abbas Araghchi.
“Diskutimet që kemi pasur me Iranin janë se përshkallëzimi rajonal nuk i sjell dobi askujt”, tha shefja e politikës së jashtme të BE-së, Kaya Kallas. Ajo shtoi se “kjo është arsyeja pse duhet t’i mbajmë të hapura diskutimet me OKB-në”.
Nga ana e tij, Sekretari i Jashtëm Britanik vuri në dukje se ” kemi qenë të qartë se Irani nuk mund të ketë armë bërthamore dhe Evropa ka qenë e qartë për shumë vite se kjo nuk mund të ndodhë.”
“Ne jemi të gatshëm të vazhdojmë diskutimet dhe negociatat e vazhdueshme me Iranin dhe i bëjmë thirrje Iranit të vazhdojë bisedimet e tij me Shtetet e Bashkuara. Kjo është një kohë e rrezikshme dhe është jashtëzakonisht e rëndësishme që të mos shohim një përshkallëzim rajonal të këtij konflikti”, shtoi ai.
Ministri i Jashtëm francez, Jean-Noel Barrot, tha se nisma diplomatike duhet të hapë rrugën për negociata. Ai zbuloi se ministri i Jashtëm iranian, Abbas Araghchi, kishte thënë se ishte gati të vazhdonte bisedimet.
Më parë, duke cituar burime shumë pranë bisedimeve, BBC zbuloi se gjatë këtij takimi “BE-ja i përcolli Iranit mesazhin se duhet të heqë dorë nga pasurimi i uraniumit, një kërkesë që Teherani e ka refuzuar vazhdimisht si një vijë e kuqe që shkel të drejtën e tij për një program bërthamor paqësor”.
Mbetet e panjohur nëse evropianët, dhe veçanërisht britanikët, i përcollën Iranit një mesazh amerikan pas vendimit të Donald Trump për t’i dhënë një shans diplomacisë duke njoftuar se ai do të marrë një vendim nëse do të ndërhyjë apo jo brenda dy javëve të ardhshme.
Një zyrtar amerikan zbuloi se i dërguari amerikan, Steve Ëitkoff, është në kontakt të rregullt me iranianët, përmes Katarit, që vepron si ndërmjetës.
Evropianët i kërkuan gjithashtu Teheranit:
Rifillimi i punës së Agjencisë së Energjisë Atomike të Kombeve të Bashkuara (IAEA) me qëllim “zero pasurim” të uraniumit.
Monitorimi i aktiviteteve të raketave balistike të Iranit.
Dhënien fund të financimit të organizatave të armatosura në rajon nga Teherani.
Lirimi i “pengjeve” nga Irani (një referencë për të huajt e mbajtur në burgjet iraniane).
Çfarë thotë Teherani?
Majid Farahani, një zëdhënës i presidencës iraniane, tha se diplomacia me Iranin mund të rifillojë “lehtë” nëse Presidenti i SHBA-së Donald Trump urdhëron udhëheqjen e Izraelit të ndalojë sulmet e saj ndaj Iranit.
“Irani beson në dialogun politik”, tha ai, duke shtuar “direkt apo tërthorazi, nuk ka rëndësi.”
“Presidenti Trump mund ta ndalojë lehtësisht luftën me një telefonatë të vetme drejtuar izraelitëve”, tha ai, duke përsëritur qëndrimin iranian se bisedimet janë të pamundura ndërsa bombat izraelite po godasin Iranin.
Farahani përsëriti se Irani nuk do të mbështeste ndalimin e pasurimit bërthamor, diçka që Teherani këmbëngul se është për qëllime paqësore, por shtoi se lëshimet ishin të mundshme.
Më parë, ministri i jashtëm iranian dënoi sulmet izraelite si një “tradhti” të përpjekjeve diplomatike me SHBA-në, duke thënë se Teherani dhe Uashingtoni duhet të kishin hartuar një “marrëveshje premtuese” mbi programin bërthamor iranian.
“Ne u sulmuam në mes të një procesi diplomatik në vazhdim”, i tha Aragchi Këshillit të të Drejtave të Njeriut të OKB-së përpara takimit vendimtar.
Mbledhja e Këshillit të Sigurimit të OKB-së mbi konfliktin Izrael-Iran është duke u zhvilluar të premten pasdite, ku nuk munguan konfrontimet midis përfaqësuesve të Izraelit dhe Iranit.
Gjatë fjalimit të tij hapës, Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së, Antonio Guterres, paralajmëroi se me konfliktin e vazhdueshëm midis Izraelit dhe Iranit, bota po “vrapon drejt” një krize.
“Zgjerimi i këtij konflikti mund të ndezë një zjarr që askush nuk mund ta kontrollojë”, thotë ai.
Guterres shtoi se beson që në zemër të konfliktit është “çështja bërthamore”.
“Irani ka deklaruar vazhdimisht se nuk kërkon armë bërthamore. Por le të pranojmë se ekziston një hendek besimi”, thotë ai.
“Bëj thirrje për t’i dhënë fund luftimeve dhe për t’u rikthyer në negociata serioze.”
