- Lajmi nga gazetari izraelit, nuk ishte thjesht një thashethem bosh, edhe nëse Rama me të vërtetë nuk është kontaktuar ende nga amerikanët. Deklarata e tij me shumë gjasë erdhi për të testuar gjendjen, njësoj si raporti i Indonezisë…
“Ne kundërshtojmë zhvendosjen e palestinezëve nga toka e tyre. Lëvizja e tyre në Egjipt është një operacion ushtarak që mund të zgjasë me vite. … Paqja për të cilën kemi punuar ne [egjiptianët] do të na rrëshqiste nga duart, ashtu si një zgjidhje për çështjen palestineze”.
Këto fjalë janë thënë nga presidenti egjiptian Abdel Fattah el-Sisi. Dikush mund të mendojë se ato erdhën si përgjigje ndaj deklaratës së Presidentit të SHBA-së, Donald Trump, se ai do të “… donte që Egjipti të merrte njerëz, dhe unë do të doja që Jordania të merrte njerëz. Ju po flisni ndoshta për një milion e gjysmë njerëz, ne thjesht e pastrojmë të gjithë këtë gjë.”
Në fakt, Sisi i tha këto fjalë vetëm disa javë pasi Izraeli filloi operacionin e tij gjenocidal në Gaza. Ai po fliste në një konferencë për shtyp me kancelarin gjerman Olaf Schultz në Kajro më 18 tetor 2023.
Ditë më parë, Sekretari i Shtetit i Joe Biden, Antony Blinken, kishte vizituar rajonin, duke vlerësuar pikëpamjet e sulmit brutal të 7 tetorit ndaj Izraelit dhe operacionin në rritje, vrastar që Izraeli filloi pas tij. Një pjesë e axhendës së tij ishte të nxirrte një plan transferimi shumë të ngjashëm me atë që sugjeroi Trump së fundmi dhe ai u kundërshtua me vendosmëri. Por Trump mund të mos pengohet aq lehtë.
Mbajtja e gjallë e planeve të spastrimit etnik
Trump ka kërkuar në mënyrë aktive vende në të cilat ai dhe Izraeli mund të deportojnë njerëzit e Gazës. Indonezia ishte një destinacion i tillë i mundshëm, por Xhakarta lëshoi një deklaratë duke refuzuar idenë e bazuar vetëm në raportet e medias, përpara se Shtetet e Bashkuara madje t’u drejtoheshin drejtpërdrejt atyre.
Shqipëria u përfol gjithashtu se ishte në bisedime për të pranuar rreth 100,000 njerëz nga Gaza. Kryeministri i Shqipërisë Edi Rama mohoi me forcë çdo diskutim të tillë dhe ripohoi në deklaratën e tij mbështetjen për një shtet palestinez.
Por ky nuk ishte thjesht një thashethem bosh, edhe nëse Rama me të vërtetë nuk është kontaktuar ende nga amerikanët. Deklarata e tij me shumë gjasë erdhi për të testuar gjendjen, njësoj si raporti i Indonezisë. Ai u publikua nga Amit Segal, i cili njihet si zëdhënës i kryeministrit izraelit Benjamin Netanyahu.
Përgjigjet e shpejta si nga Indonezia ashtu edhe nga Shqipëria ishin të pritshme. Asnjë vend me mbizotërim mysliman nuk mund të shihet të jetë duke bashkëpunuar për spastrimin etnik të popullit palestinez. Por refuzimi i tyre i shpejtë mund të mos jetë fundi i çështjes.
Trump përsëriti dëshirën e tij të hënën që Egjipti dhe Jordania të pranojnë palestinezë nga Gaza. Si Egjipti ashtu edhe Jordania e hodhën poshtë plotësisht këtë ide. Duhet të kuptohet që palestinezët – të cilët, duhet të theksojmë, askush nuk e ka marrë mundimin t’i pyesë – e refuzojnë atë absolutisht gjithashtu.
Megjithatë, përsëritja e Trump-it, pavarësisht refuzimit fillestar, tregon se ishte më shumë se një mendim i rastësishëm, siç i jepet shpesh atij. Kjo është një ide konkrete dhe ka të ngjarë që ai të dëgjojë nga ata që e rrethojnë.
Bezalel Smotrich, Ministri i Financave i Izraelit dhe udhëheqësi i partisë së ekstremit të djathtë, Sionizmi Fetar, ka përqafuar me pasion planin e Trump dhe po punon për ta shtyrë atë përpara, duke injoruar kundërshtimet nga Egjipti dhe Jordania.
“Nuk ka asgjë për t’u emocionuar për kundërshtimin e dobët të Egjiptit dhe Jordanisë ndaj planit. Ne pamë dje sesi Trump [i imponoi vullnetin e tij] Kolumbisë për të dëbuar emigrantët pavarësisht kundërshtimit të saj. Kur ai dëshiron, ndodh”, tha ai.
Smotrich i referohet refuzimit fillestar nga Kolumbia për të pranuar emigrantët e dëbuar nga Shtetet e Bashkuara. Pasi kërcënoi Kolumbinë me tarifa të ashpra, presidenti kolumbian Gustavo Petro u detyrua të ndryshojë qëndrim.
A do të përdorte Trump masa të tilla të ashpra kundër shteteve arabe për t’i detyruar ata të pranojnë palestinezët e transferuar me forcë nga Gaza?
Është e mundur që Trump të mund të ndërmerrte një hap kaq drastik, por nëse do ta bënte, do të ishte një proces shumë më i ndërlikuar sesa ai me Kolumbinë.
Heshtja e Gjirit
Lojtarët kryesorë në botën arabe, nga këndvështrimi i Trump, nuk janë në kufi me Izraelin, por janë rreth Gjirit Persik. Arabia Saudite, Emiratet e Bashkuara Arabe, Katari dhe shtetet e tjera të Gjirit kanë heshtur kryesisht për propozimin e Trump, duke u kënaqur me deklaratën e Lidhjes së plotë të Shteteve Arabe që refuzon çdo përpjekje për të larguar popullin palestinez nga Gaza.
Shpjegimi më i mundshëm është se shtetet e Gjirit janë duke pritur të shohin se sa serioz është Trump për të ndjekur këtë kurs. Nëse ai vazhdon të bëjë presion për të, shtetet e Gjirit me siguri do ta mbështesin Egjiptin, Jordaninë dhe çdo shtet tjetër që e refuzon atë.
Megjithatë, nëse Trump tërhiqet nga plani, ai ka të ngjarë të hapë konkurrencë midis shteteve arabe të Gjirit për ndikim në Gazën e ardhshme.
Të tre shtetet po kërkojnë një bazë politike në Gaza duke fituar zemrat dhe mendjet përmes përpjekjeve për rindërtim dhe, potencialisht, duke qenë pjesë e një strukture qeverisjeje dhe sigurie që do të hapte rrugën për një udhëheqje të re palestineze.
Por për cilindo prej këtyre shteteve – veçanërisht Arabinë Saudite dhe Katarin – Gaza ku ata dëshirojnë të jenë pjesë është një me popullsinë e plotë palestineze dhe, mundësisht, një që lidhet me Bregun Perëndimor. Asnjë nga vendet nuk do të shihte që interesat e tyre të shërbeheshin nga një pushtim i përhershëm izraelit, aq më pak dëbimi i palestinezëve dhe zëvendësimi me izraelitë të cilët përfundimisht do ta gjenin veten të aneksuar në Izrael.
Trump mund ta përfytyrojë ende Gazën si një mashtrim masiv të pasurive të paluajtshme për të dhe familjen e tij. Nëse po, ai vizion është në përputhje si me dëbimin me forcë të palestinezëve ashtu edhe me tërheqjen e plotë të Izraelit nga Rripi. Në çdo rast, ai do të ketë nevojë për partnerë.
Nëse Trump ndjek spastrimin etnik të tij të propozuar, ai do të bashkëpunojë me kolonët izraelitë për të ndërtuar vendbanime dhe atraksione turistike në Gaza. Nëse ai tërhiqet nga ai plan, ai do të dëshirojë të bashkëpunojë me Arabinë Saudite, Katarin ose aktorë të tjerë të jashtëm për të rindërtuar Gazën dhe për të ngritur çfarëdo hoteli që ai do.
Rindërtimi i Gazës ka të ngjarë të zgjasë më shumë se një dekadë, dhe kostoja aktuale është rreth 40 miliardë dollarë. Bizneset në Katar, Turqi, Arabinë Saudite dhe Egjipt po konkurrojnë të gjithë për ato para.
Katari dhe Turqia shihen si të padëshirueshme nga Izraeli, veçanërisht e djathta izraelite, por ata kanë lidhje të ngushta me Trump dhe familjen e tij. Lidhja saudite, tashmë shumë e fortë, u përforcua këtë javë kur Mbretëria premtoi rreth 600 miliardë dollarë investime në Shtetet e Bashkuara. Trump do të përpiqet t’i përfshijë të gjithë ata, sipas të gjitha gjasave.
Gaza do të kërkojë në mënyrë të pashmangshme një mbështetje të madhe financiare për të rindërtuar. Ngado që vijnë ato fonde, do të ketë një çmim për të paguar. Hapi i parë, vendimtar është të sigurohet që çmimi të mos përfshijë spastrimin e mëtejshëm etnik. Atëherë do të jetë e nevojshme të mendohet me kujdes dhe strategjik se si të sigurohet që rezultati të jetë ai që do të çojë në lirinë palestineze, jo më shumë varësi. “Mondoweiss”
