Donald Trump, në rikthimin e tij si figurë politike qendrore në SHBA, ka propozuar ndërtimin e një “kupole mbrojtëse” kundër raketave – një projekt që ka marrë emrin simbolik “Kupola e Artë” (Golden Dome), duke evokuar imazhin e sistemit izraelit të mbrojtjes “Iron Dome”, por në përmasa shumë herë më të mëdha dhe më ambicioze.
Ky sistem do të përbëhet nga një rrjet satelitësh, radarësh, interceptorësh tokësorë dhe detarë, të cilët do të bashkëveprojnë për të zbuluar, ndjekur dhe asgjësuar raketat balistike, ato hipersonike dhe raketat e lundrimit në çdo fazë të fluturimit të tyre – nga lëshimi deri në goditje. Është parashikuar që një pjesë e interceptorëve të vendosen në orbitë, çka përbën një revolucion në konceptin e mbrojtjes nga hapësira.
Kostoja e projektit
Sipas parashikimeve të paraqitura nga vetë republikanët, kostoja fillestare e projektit është rreth 175 miliardë dollarë, me një buxhet fillestar prej 25 miliardë të përfshirë në projektligjin e ri të mbrojtjes. Por Zyra e Buxhetit të Kongresit (CBO) dhe ekspertët e industrisë ushtarake paralajmërojnë se kostoja reale mund të kapërcejë 542 miliardë dollarë brenda 20 viteve të ardhshme.
Reagimet ndërkombëtare
Kina dhe Rusia e kanë cilësuar këtë plan si një “kërcënim të drejtpërdrejtë për balancën strategjike globale” dhe si nxitje për një garë të re armatimesh në hapësirë. Koreja e Veriut ka shkuar më tej, duke e përshkruar idenë si një “skenar të hapur për luftë bërthamore në orbitë”.
Trump, në mënyrën e tij karakteristike provokative, i ka bërë edhe një ofertë Kanadasë për t’u bashkuar me projektin, duke i kërkuar një kontribut prej 61 miliardë dollarësh, ose ndryshe, të bashkohet me SHBA-në si “shteti i 51-të” dhe të përfitojë falas mbrojtje nga “Kupola e Artë”. Ottaëa e ka refuzuar prerazi këtë propozim, duke mbrojtur sovranitetin dhe politikën e jashtme të pavarur.
Si funksionon “Kupola e Artë”?
Sistemi do të punojë në tri shtresa:
Zbulimi dhe paralajmërimi – përmes një rrjeti të zgjeruar satelitësh të vendosur në orbitë të ulët dhe të mesme.
Ndjekja dhe ndarja e objektivave – me anë të radarëve të sofistikuar të vendosur në tokë, në bazat ushtarake dhe në det (përfshirë flotën amerikane).
Asgjësimi i raketave – duke përdorur interceptorë me teknologji kinetike (goditje direkte) ose me rreze energjie (lazer), në fazat e hershme ose të mesme të fluturimit të armës kundërshtare.
A do të funksionojë?
Ekspertët janë të ndarë. Ndërkohë që SHBA ka teknologjinë, shkalla e projektit është kolosale dhe sfidat teknologjike janë të shumta. Sidoqoftë, në fushatë, projekti “Kupola e Artë” i jep Trump-it një narrativë të fortë patriotike dhe mbrojtëse, e cila mund të rezonojë me elektoratin e tij.
“Kupola e Artë” është më shumë se një projekt ushtarak – është një vizion për një SHBA të blinduar, një Perandori që nuk sulmohet më, por edhe një përshkallëzim i rrezikshëm për ekuilibrat globalë. Nëse zbatohet, ky do të ishte ndoshta projekti më i shtrenjtë mbrojtës në historinë e njerëzimit. Pyetja nuk është nëse do të ndërtohet, por nëse bota do të mund ta përballojë pasojën e një SHBA-je që ndërton mbrojtjen në qiell.
