Ndërsa fluksi i emigrantëve të paligjshëm në brigjet e Britanisë nuk tregon shenja pakësimi, diçka shumë e ndryshme po ndodh 2,000 milje larg në ishullin grek të Lesbosit.
Vetëm 7 milje përtej Ngushticës së Mytilinit nga Turqia, numri i kalimeve është zvogëluar, falë një mjeti parandalues të diskutueshëm, por jashtëzakonisht efektiv.
Në kulmin e saj 10 vjet më parë, deri në 3500 emigrantë në ditë zbarkonin në Lesbos, pasi kishin bërë udhëtimin e rrezikshëm përmes Detit Egje në varka të improvizuara dhe gomone të lira.
Por tani, falë politikës së fortë të Greqisë për “kthime mbrapsht”, duke i kapur anijet dhe duke i kthyer ato në ujërat turke, ky numër ka rënë në vetëm 1,700 deri më tani këtë vit.
Aegean Boat Report, një organizatë joqeveritare norvegjeze që monitoron flukset e migrantëve në zonë, thotë se Turqia gjithashtu kap rregullisht anijet para se të arrijnë në ishujt grekë dhe i kthen ato në kontinent.
Aktivistët e kanë kritikuar këtë praktikë, duke pretenduar se është e paligjshme, por vendasit thonë se masat e marra kundër kësaj praktike e kanë shpëtuar vendin piktoresk të pushimeve nga katastrofa ekonomike, dhe më e rëndësishmja, kanë shpëtuar jetë.
Peshkatari Thanassis Marmarinos kujton tmerrin e të parit të trupave të emigrantëve në det përpara se të zgjidhej qeveria e ashpër anti- imigracion e Greqisë në vitin 2019.
“Çdo ditë kalonin mijëra migrantë. Për pesë muaj nuk munda të fitoja para sepse e kaloja gjithë kohën duke u përpjekur t’i ndaloja të mbyteshin. Njerëzit kërkonin ndihmë dhe po vdisnin në ujë, kështu që nuk kisha zgjidhje tjetër, i pashë kufomat duke lundruar në det me sytë e mi. Në vitin 2015 kishte vetëm një anije të rojes bregdetare dhe ata ishin të mbingarkuar, kështu që unë dhe katër peshkatarë të tjerë bëmë çmos për të ndihmuar në shpëtimin e jetëve. Kontrabandistët kërkonin rreth 2,000 euro për person për udhëtimin 90-minutësh me anije drejt Lesbos”, tha ai.
Por për të kursyer para, ata po u jepnin migrantëve anije të lira, të prodhuara në Kinë, të cilat kishin dy seksione për motorët e tyre, njëra plot me karburant, tjetra plot me ujë, në mënyrë që ata të ndalonin së punuari në gjysmë të rrugës.
Në vitin 2015, e shkaktuar nga lufta dhe trazirat politike në Lindjen e Mesme dhe Afrikë, kriza e refugjatëve pati një nga vitet e saj më vdekjeprurëse për kalimet me varka të vogla.
Një total prej 805 personash u mbytën ndërsa përpiqeshin të kalonin atë që quhet korridori i Mesdheut Lindor nga Frontex, agjencia kufitare dhe e rojes bregdetare të Bashkimit Evropian .
Një numër i pabesueshëm prej 800,000 personash zbarkuan në Greqi po atë vit, 60 përqind e të cilëve arritën në Lesbos, sipas UNHCR-së, agjencisë së OKB-së për refugjatët.
Që atëherë, Frontex është zgjeruar jashtëzakonisht shumë, nga një zyrë e vogël administrative në Varshavë në agjencinë më të madhe të BE-së, me 10,000 roje të armatosura të mbështetura nga helikopterë, dronë dhe anije dhe me një buxhet vjetor prej më shumë se një miliard eurosh.
Gjashtë miliardë euro të tjera i janë paguar Turqisë për të rritur sigurinë kufitare dhe, ndryshe nga marrëveshja trevjeçare prej 500 milionë funtesh e Britanisë me Francën , kjo ka çuar në një rënie të ndjeshme të kontrabandës së njerëzve.
Vitin e kaluar 54,000 migrantë me varka të vogla arritën në ishujt grekë nga Turqia dhe, siç raportuam javën e kaluar, Frontex ka regjistruar një rënie të mëtejshme prej 29% të migracionit të parregullt përmes kufirit të saj të Mesdheut Lindor në tremujorin e parë të këtij viti.
Më pak kalime kanë çuar në një rënie të vdekjeve me më shumë se 75 përqind që nga viti 2015, me 191 azilkërkues të raportuar si të zhdukur ose të vdekur në të njëjtën zonë vitin e kaluar.
Kjo pavarësisht se qeveria greke u ndalon organizatave bamirëse dhe individëve të ndihmojnë migrantët me varka të vogla ndërsa janë në det, një tjetër ndryshim kyç nga Mbretëria e Bashkuar, ku 1371 njerëz që kaluan Kanalin u shpëtuan nga RNLI vitin e kaluar.
Në Lesbos, të sapoardhurve nuk u jepet dhomë hoteli dhe aktualisht rreth 1,100 persona po strehohen në kontejnerë në Qendrën e Mbyllur të Kontrollit të Qasjes në bregun verilindor, ku furnizimet janë bazë.
Ndonjëherë, kur refugjatët arrijnë këtu, i kapin, i vendosin në një varkë dhe i lëshojnë në mes të detit me një gomone shpëtimi.
Kjo është në kontrast me dy vjet më parë, kur deri në 5000 njerëz kishin përpunuar kërkesat e tyre atje, ndërsa 20000 u mbajtën në “kampin e turpit” të ishullit, Moria, përpara se ai të shkatërrohej nga zjarri në vitin 2020.
Peshkatari Thanassis, 72 vjeç, është një nga shumë banorët e ishullit që besojnë se zgjedhja e partisë së linjës së ashpër Demokracia e Re në vitin 2019, kur Kyriakos Mitsotakis u bë Kryeministër i Greqisë, ishte një pikë kthese.
“Gjithçka ndryshoi kur u zgjodh Demokracia e Re dhe ata filluan t’i kthenin emigrantët përsëri në Turqi. Pas kësaj, u bë një marrëveshje e keqe për të paguar për të kaluar në Greqi, sepse do të përfundonit përsëri aty ku ishit nisur”, tha ai.
Kur The Sun vizitoi këtë javë, nuk pati asnjë mbërritje nga deti në Lesbos, pavarësisht se Egjeu ishte krejtësisht i qetë.
Çelësi i ndryshimit ka qenë vendimi për ta ripërcaktuar Turqinë si një “vend i tretë i sigurt” për azilkërkuesit.
Por organizatat bamirëse këmbëngulin se kthimet prapa janë të paligjshme dhe Frontex aktualisht po heton shkeljet e dyshuara të të drejtave të njeriut nga roja bregdetare greke.
Një deklaratë nga Aegean Boat Report tha se “shkeljet sistematike të të drejtave të njeriut në kufirin detar grek kanë vazhduar për më shumë se pesë vjet. Pothuajse 100000 njerëz janë larguar ilegalisht dhe me dhunë nga territori grek dhe janë shtyrë prapa drejt Turqisë, mbi 1,000 njerëz janë vrarë në këto operacione të paligjshme.”
Joaquin O’Ryan, i grupit humanitar Europe Cares, i cili ofron ushqime dhe aktivitete për njerëzit që jetojnë në kampin CCAC, tha se “këto shtyrje janë të paligjshme, por është një proces sistemik, ato nuk kryhen vetëm nga një person, kështu që ata mund të bëjnë çfarë të duan, në thelb.”
Roja bregdetare e Lesbosit tani ka rreth gjysmë duzine fregatash, disa të furnizuara nga Frontex, dhe shumica e banorëve të ishullit me të cilët folëm mbështesin veprimet e ashpra që po ndërmerren nga autoritetet.
Kamarieri Kristos Condeli, 60 vjeç, thotë se turizmi u shkatërrua plotësisht për disa vite pas vitit 2015.
“Anijet turistike ndaluan së ardhuri këtu sepse nuk donin që pasagjerët të shihnin kufoma që notonin në det. Kishte mijëra emigrantë që vinin këtu dhe disa prej tyre iu drejtuan vjedhjes për të mbijetuar.
Arriti deri në atë pikë sa nuk ishte më e sigurt të lije çantën në makinë, pasi dikush do ta thyente xhamin dhe do ta vidhte”, tha ai.
Recepsionistja Maria Dimitriou punon në hotelin Molyvos të ishullit. Ajo ka frikë se problemi i migrantëve është shtyrë më tej në jug, në Kretë, ku 6500 migrantë nga Libia në Afrikën e Veriut kanë zbarkuar në gjashtë muajt e fundit.
“Para se të fillonte kriza, patëm një nga vitet tona më të mira për turizmin. Hotelet ishin plot me vizitorë nga Danimarka, Norvegjia, Holanda, Belgjika dhe Mbretëria e Bashkuar”, tha ajo.
