Ndërprerja e programit bërthamor të Iranit nga Izraeli dhe SHBA-të është një aspekt dhe më i spikaturi për sa i përket komunikimit, i konfliktit që ka shpërthyer në Lindjen e Mesme ditët e fundit, me ndryshimin e regjimit në Republikën Islamike të Iranit si qëllimin e dytë dhe ndoshta më themelor nga të dy.
Cilat janë skenarët? Sa e mundshme është përmbysja e regjimit iranian? Cila do të jetë e nesërmja në Lindjen e Mesme dhe si ndikon konflikti midis Izraelit dhe Iranit në vendin tonë?
Pyetjeve të mësipërme u përgjigjet në një intervistë me CNN Greqia, eksperti i Lindjes së Mesme, Evangelos Venetis.
Venetis fillimisht sqaron se lufta, e cila “po zhvillohet për çështjen palestineze dhe jo për armë bërthamore apo ndryshim regjimi”, është kristalizuar në një ekuilibër terrori, me Iranin që fiton në pikë.
Skenarët
“Në rast të një fitoreje SHBA-Izrael, do të pasojë spastrimi etnik në Palestinë dhe zhvendosja e palestinezëve, siç është shprehur Presidenti i SHBA-së Donald Trump me planin e tij për të krijuar një Rivierë Palestineze”, tha Venetis për CNN Greece. Ai shtoi se në rast barazimi, pra, në arritjen përfundimtare të një armëpushimi, kjo do të thotë fitore për Iranin, i cili në këtë rast është mbrojtësi dhe i cili do të ruajë sistemin e tij balistik, do të ruajë regjimin e tij dhe thjesht do të lëshojë disa pika në programin e tij bërthamor.
Sa e mundshme është përmbysja e regjimit iranian?
Duke pasur parasysh situatën në terren, ekziston mundësia e një ndryshimi në udhëheqjen politike si për Iranin ashtu edhe për Izraelin.
Evangelos Venetis shpjegon se në Izrael, zërat e opozitës janë forcuar, madje edhe nga ish-kryeministrat që po bëjnë thirrje për rrëzimin e Benjamin Netanyahut si një rrezik për sigurinë e shtetit dhe popullit të Izraelit.
Sa i përket mundësisë së përmbysjes së regjimit iranian, Venetis thotë se kjo mund të ndodhë veçanërisht pas zhvillimit të fundit, ku Izraeli dhe SHBA-të përdorën mjete më dinamike, përkatësisht përdorimin e armëve më të fuqishme (bombardues B-2) në terren dhe forcave më të forta të informacionit në sfond, duke shkaktuar “çarje” brenda vendit dhe duke nxitur një luftë civile.
“Ky ishte edhe qëllimi i shfarosjes së figurave më të larta të udhëheqjes ushtarake të Iranit në orët e para të sulmit izraelit”, thotë Venetis.
“Megjithatë, zhvillimet kanë treguar se lidershipi ushtarak dhe politik i Iranit nuk bazohet në individë specifikë, por në një ideologji specifike. Pra, mund të vrasësh individë, por nuk mund të vrasësh ideologjinë. Dhe mbi këtë parim, është ndërtuar një sistem pushteti politik në vend, i cili bazohet në kontemplimin ideologjik dhe metafizik të realitetit që rezulton në solidaritetin e anëtarëve të lidershipit të Iranit dhe formulimin e planeve parandaluese për të zëvendësuar drejtuesit e humbur me të tjerë me vlerë të barabartë”, shton ai.
Dhe me të vërtetë, brenda 16 orëve nga fillimi i sulmit izraelit, Irani arriti të “thithte” goditjet që pësoi, zëvendësoi menjëherë kuadrot që u vranë dhe vazhdoi me kundërsulmin.
Venetis thotë se Izraeli dhe SHBA-të e kanë vendosur qëllimin e ndryshimit të regjimit në Iran si të barabartë me parandalimin e programit të tij bërthamor.
Venetis thekson se udhëheqja politike e vendit është në një vend të sigurt që Izraeli dhe SHBA-të nuk mund t’i afrohen dhe se duhet të konsiderohet e sigurt se udhëheqësi suprem shpirtëror i Iranit, Ajatollah Ali Khamenei, ka formuluar tashmë planet dhe skenarët e tij parandalues për vazhdimin e institucionit të Shoqëruesit të Juristit (Valie Fakih) shumë kohë para fillimit të luftës, në kohë paqeje.
Duke komentuar deklaratat e fundit të kryeministrit izraelit Benjamin Netanyahu dhe ministrit të Mbrojtjes Israel Katz, të cilët thanë në mënyrë karakteristike: “Khamein nuk mund t’i lejohet më të ekzistojë”, Venetis thotë: “që dikush të flasë për shfarosjen fizike të Khameneit është e pazakontë dhe është diçka që shkakton siklet, por gjithashtu tregon ndjeshmëri”.
“Ndryshe nga sa pretendojnë Izraeli dhe SHBA-të, në nivelin e informacionit, 86-vjeçari Ali Khamenei është i shëndetshëm dhe i sigurt, dhe asgjë aktualisht nuk mbështet zbatimin e skenarëve të përcaktuar nga amerikanët dhe izraelitët”, na thotë ai, duke na kujtuar se Khamenei pasoi themeluesin e Revolucionit Islamik, Ruhollah Khomeini, dhe ka mbajtur pozicionin e udhëheqësit suprem shpirtëror të vendit që nga viti 1989.
