Ndërsa Donald Trump përpiqet të negociojë një marrëveshje paqeje për Ukrainën, udhëheqësit evropianë po japin alarmin se Rusia mund të synojë më pas vendet e tyre.
Zyrtarët evropianë të sigurisë tani po transmetojnë rregullisht një mesazh pothuajse të paimagjinueshëm një dekadë më parë: përgatituni për konflikt me Rusinë.
Kohët e fundit vështirë se kalon çdo javë pa paralajmërime që jepen nga qeveritë, shefat e sigurisë apo ato të ushtrisë, që mbajnë fjalime të zymta, ndërsa njoftojnë publikun se po shkohet drejt një lufte të mundshme me Rusinë. Ky është një ndryshim i thellë psikologjik për një kontinent që është rindërtuar pas dy luftërave botërore, me një mesazh harmonie dhe prosperiteti të përbashkët ekonomik.
Gjatë fundjavës, kancelari gjerman Friedrich Merz, e krahasoi strategjinë e presidentit rus Vladimir Putin në Ukrainë me atë të Hitlerit në vitin 1938, kur ai pushtoi rajonin gjermanofolës të Sudetenlandit të Çekosllovakisë përpara se të vazhdonte të pushtonte një pjesë të madhe të kontinentit. “Nëse Ukraina bie, ajo nuk do të ndalet. Ashtu siç Sudetenlandi nuk ishte i mjaftueshëm në vitin 1938”, tha Merz në një konferencë partie të shtunën.
Kjo ndodhi disa ditë pasi Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Mark Rutte, mbajti një fjalim duke paralajmëruar se “konflikti është në pragun tonë” dhe se “duhet të jemi të përgatitur për shkallën e luftës që duruan gjyshërit ose stërgjyshërit tanë”.
Rutte tha se Rusia mund të jetë gati të përdorë forcën ushtarake kundër NATO-s brenda 5 vjetësh. Kreu i forcave të armatosura franceze tha së fundmi se Franca ishte në rrezik “sepse nuk është gati të pranojë humbjen e fëmijëve të saj”.
Kjo ndjenjë urgjence është shtuar, ndërsa administrata Trump nxiton të ndërmjetësojë përfundimin e luftës në Ukrainë. Kryeqytetet evropiane shqetësohen se Ukraina do të ushtrohet nën presion nga Trump për të pranuar një marrëveshje paqeje të njëanshme që do ta trimëronte Putinin dhe do ta linte Ukrainën të cenueshme ndaj një sulmi të ardhshëm rus. Një armëpushim do t’i lironte burimet ushtarake ruse për t’u përqendruar në Evropë, duke hapur potencialisht rrugën për një sulm të ardhshëm në krahun e saj lindor.
Strategjia e re e Sigurisë Kombëtare të SHBA-së
Paralajmërimet shoqërohen nga frika se një administratë Trump më e mbyllur në vetvete nuk do ta ndihmonte Evropën në rast të një sulmi. Strategjia e Sigurisë Kombëtare e SHBA-së , e publikuar këtë muaj, thotë se qeveria amerikane do të përpiqet të ndalojë përhapjen e luftës në Evropë dhe “të rivendosë stabilitetin strategjik me Rusinë”. Për herë të parë në vite, ajo nuk e përmend Rusinë si armik.
Vlerësimi vjetor i kërcënimeve të Mbretërisë së Bashkuar nga kreu i Shërbimit Sekret të Inteligjencës, i publikuar dje (15 dhjetor), kishte një ton shumë të ndryshëm. Kreu i MI6, Blaise Metrewelli, paralajmëroi se Rusia do të vazhdojë të përpiqet të destabilizojë Evropën “derisa Putini të detyrohet të ndryshojë llogaritjet e tij”.
“Bijtë dhe bijat tona duhet të jenë gati për të luftuar”
Kreu i forcave të armatosura të Mbretërisë së Bashkuar, Richard Knighton, tha gjithashtu se situata “është më e rrezikshme nga sa kam njohur ndonjëherë në karrierën time” dhe se publiku britanik duhet të jetë i përgatitur. ” Më shumë familje do të dinë se çfarë do të thotë sakrifica për kombin tonë “, tha ai.
Në një ndërhyrje veçanërisht të drejtpërdrejtë, Shefi i Forcave Ajrore, Marshalli Sir Richard Knighton, paralajmëroi se fuqia ushtarake në rritje e Rusisë ishte diçka për t’u frikësuar, me trupat ruse që tani janë forcuar pasi kaluan pothuajse katër vitet e fundit duke zhvilluar një luftë në shkallë të plotë në Ukrainë.
“Bijtë dhe bijat, kolegët, veteranët (…) të gjithë do të kenë një rol për të luajtur: të ndërtojnë, të shërbejnë. Dhe nëse është e nevojshme, të luftojnë. Dhe më shumë familje do të mësojnë se çfarë do të thotë sakrifica për kombin tonë. Kjo është arsyeja pse është kaq e rëndësishme të shpjegohet kërcënimi në ndryshim dhe të kontrollohet ai”, theksoi ai, ndër të tjera.
Për Evropën, mesazhet e pakëndshme sinjalizojnë një ndryshim të thellë. Bashkimi Evropian u krijua posaçërisht, me inkurajimin e SHBA-së, për të parandaluar llojin e luftës totale që shkatërroi kontinentin gjatë shekullit të 20-të. Popullsia e saj ka përfituar nga të ashtuquajturit dividend paqeje, kur shpenzimet ushtarake u zvogëluan pas Luftës së Ftohtë dhe fondet shtesë u kanalizuan në shpenzime sociale.
Politikanët në të gjithë rajonin kanë paralajmëruar se rishfaqja e një mentaliteti lufte, e shoqëruar nga një shpjegim për kompromiset e vështira të shpenzimeve që ato sjellin, përbën një sfidë. Një sondazh i Gallup vitin e kaluar zbuloi se vetëm 1/3 e evropianëve do të ishin të gatshëm të luftonin për të mbrojtur vendin e tyre, krahasuar me 41% në SHBA.
Admirali holandez në pension, Rob Bauer, i cili së fundmi përfundoi mandatin e tij si zyrtari më i lartë ushtarak i NATO-s, thotë se nëse Evropa dëshiron të ruajë paqen, duhet të përgatitet për luftë për të penguar Putinin.
Në muajt e fundit, ky mesazh “është bërë më i fortë”, thotë ai, duke shtuar se zyrtarët janë të shqetësuar për provat që tregojnë se kompleksi ushtarako-industrial i Rusisë po prodhon më shumë sesa i nevojitet për luftën në Ukrainë, duke rritur frikën se ai mund të rilindë për të sulmuar Evropën më shpejt sesa parashikohej më parë. Në biseda private, zyrtarët evropianë thonë se votuesit do të mbështesin sakrificat e nevojshme, nga shpenzimet më të larta ushtarake deri te rivendosja e rekrutimit ushtarak, vetëm nëse besojnë se do të ndodhë një sulm.
“Zona gri” midis luftës dhe paqes
Shefat e sigurisë evropiane thonë se Rusia ka nisur tashmë një sulm të fshehtë të “zonës gri” ndaj Evropës në një përpjekje për të dëmtuar ekonominë e saj dhe për të mbjellë konfuzion. Thuhet se Rusia qëndron pas një serie sulmesh sabotimi ndaj infrastrukturës kritike evropiane dhe objekteve ushtarake, sulmeve kibernetike ndaj bizneseve dhe sulmeve zjarrvënëse ndaj depove dhe qendrave tregtare.
Dronët rusë kanë prishur hapësirën ajrore polake dhe avionë luftarakë po fluturojnë mbi Estoni. “Tani jemi në një hapësirë midis paqes dhe luftës”, tha Metreveli. Kremlini ka mohuar përfshirjen në akte sabotimi ose inkursione me dronë në Evropë, dhe Putin muajin e kaluar tha se ideja se Rusia do të pushtonte një vend tjetër ishte “e gabuar”.
Javën e kaluar, Gjermania akuzoi Rusinë se qëndron pas një sulmi kibernetik ndaj kontrollit të trafikut ajror në vitin 2024 dhe se po përpiqet të ndërhyjë në zgjedhjet federale duke përhapur dezinformata në internet. Dronët e dyshuar rusë kanë ndërprerë gjithashtu fluturimet në disa aeroporte evropiane në muajt e fundit.
Zyrtarët gjermanë dyshojnë se fushata e sabotimit dhe spiunazhit e Moskës synon pjesërisht përgatitjen e një sulmi në rrugët logjistike të NATO-s, gjë që do të vononte vendosjen e trupave në Evropën Lindore në rast të një konflikti të armatosur që synon Poloninë ose shtetet baltike.
Si po mbrohet Evropa?
Qeveritë po ndërmarrin hapa për t’u përgatitur. Franca ka thënë se do të rifusë shërbimin ushtarak vullnetar për të rinjtë, pas lëvizjeve të ngjashme nga Gjermania, Belgjika dhe Holanda. Gjermania po luan në mënyrë aktive “lojëra lufte” rreth mënyrës se si do të dërgonte trupa në front në rast të një sulmi rus. Mbretëria e Bashkuar po zvogëlon stërvitjen ushtarake jashtë Evropës për t’u përqendruar në Rusi.
Shpenzimet ushtarake në të gjithë kontinentin po rriten. Këtë vit, anëtarët evropianë të NATO-s ranë dakord të rrisin shpenzimet e mbrojtjes në 3.5% të ekonomive të tyre deri në vitin 2035, nga 2% që janë sot. Ata gjithashtu kanë rënë dakord të shpenzojnë edhe 1.5% të tjera për masa që lidhen me sigurinë, të tilla si forcimi i infrastrukturës së tyre, gjë që mund të ndihmojë në përballimin e agresionit hibrid të Rusisë.
Gjermania është zotuar të shpenzojë më shumë se 1 trilion dollarë për ushtrinë dhe infrastrukturën e saj gjatë dekadës së ardhshme, duke synuar të krijojë forcën më të madhe konvencionale të Evropës.
Por në shumë nga ekonomitë kryesore të Evropës Perëndimore, kompromiset ende nuk janë ndjerë nga publiku. Britania, për shembull, po financon rritjen e shpenzimeve të saj ushtarake duke ulur ndihmën e huaj për vendet në zhvillim. Disa shefa ushtarakë kanë thënë publikisht se shpenzimet do të duhet të rriten më tej nëse Kontinenti i Vjetër do të pengojë agresionin e mëtejshëm rus.
