Pentagoni po i bën presion Japonisë dhe Australisë që të sqarojnë se çfarë roli do të luajnë nëse SHBA-të dhe Kina do të hynin në luftë për Tajvanin, në një përpjekje që i ka frustruar dy aleatët më të rëndësishëm amerikanë në Indo-Paqësor.
Elbridge Colby, nënsekretar i mbrojtjes për politikat, e ka shtyrë përpara çështjen në takimet me zyrtarë japonezë dhe australianë të mbrojtjes në muajt e fundit, thanë pesë persona të njohur me diskutimet.
Kjo shtytje është përpjekja e tij e fundit për të bindur aleatët e SHBA-së në Indo-Paqësor që të forcojnë mbrojtjen dhe të përgatiten për një luftë të mundshme mbi Tajvanin.
Një zyrtar i mbrojtjes i SHBA-së nuk pranoi të komentonte në lidhje me kërkesën në lidhje me Tajvanin, por theksoi se “tema kryesore” e diskutimeve të Colby-t me aleatët ishte intensifikimi dhe përshpejtimi i përpjekjeve për të forcuar parandalimin në një mënyrë të ekuilibruar dhe të barabartë.
Zyrtari theksoi se përpjekjet e Pentagonit ishin të përqendruara në parandalimin e luftës, me një mburojë të fortë parandaluese.
“Kjo kërkon forcë – por është një fakt i thjeshtë se edhe aleatët tanë duhet të bëjnë pjesën e tyre. Ne nuk kërkojmë luftë. As nuk kërkojmë të dominojmë vetë Kinën. Ajo që po bëjmë është të sigurohemi që Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e tyre të kenë forcën ushtarake për të mbështetur diplomacinë dhe për të garantuar paqen”, tha ai.
Bisedimet përfshijnë përpjekje për të bindur aleatët të rrisin shpenzimet e mbrojtjes mes shqetësimit në rritje rreth kërcënimit të Kinës ndaj Tajvanit. Por kërkesa për angazhime në lidhje me një luftë për ishullin është një kërkesë e re nga SHBA-të.
“Planifikimi dhe ushtrimet konkrete operative që kanë zbatim të drejtpërdrejtë në një situatë të papritur në Tajvan po ecin përpara me Japoninë dhe Australinë. Por kjo kërkesë i zuri në befasi Tokion dhe Kanberrën sepse vetë SHBA-të nuk i japin Tajvanit një garanci me çek të bardhë”, tha një person.
SHBA-të prej kohësh kanë ndjekur një politikë “paqartësie strategjike”, sipas së cilës nuk thonë nëse do ta mbrojnë ishullin. Ish-presidenti Joe Biden në katër raste devijoi nga kjo, duke thënë se SHBA-të do të ndërhyjnë. Por Donald Trump i ka bërë jehonë presidentëve të tjerë duke refuzuar të thotë se çfarë do të bëjë.
“Është shumë e vështirë të bindësh aleatët të japin detaje specifike rreth asaj që do të bënin në një konflikt në Tajvan, kur nuk e dinë as kontekstin e skenarit dhe as përgjigjen e vetë Amerikës. Presidenti Trump nuk është zotuar të mbrojë Tajvanin, kështu që është jorealiste që SHBA-të të këmbëngulin në angazhime të qarta nga të tjerët”, tha Zack Cooper, një ekspert për Azinë në Institutin Amerikan të Ndërmarrjeve.
Shtytja ka qenë e drejtuar ndaj zyrtarëve japonezë dhe australianë të mbrojtjes, dhe jo ndaj niveleve më të larta. Një person i dytë tha se pati një “ngritje kolektive të vetullave” nga përfaqësuesit në Japoni, Australi dhe aleatë të tjerë të SHBA-së.
Ministria e Mbrojtjes e Japonisë tha se ishte e vështirë të përgjigjej pyetjes hipotetike të një ‘emergjence në Tajvan’. Ajo tha se çdo përgjigje do të zbatohej në baza individuale dhe specifike në përputhje me kushtetutën, ligjin ndërkombëtar dhe ligjet e rregulloret e brendshme.
Ambasada australiane në SHBA nuk dha asnjë koment.
Shtytja e Colby-t vjen pas veprimeve të tjera që kanë shkaktuar ankth. Financial Times muajin e kaluar raportoi se ai po shqyrtonte marrëveshjen e sigurisë së Aukus që do t’i mundësojë Canberrës të sigurojë nëndetëse me energji bërthamore.
Colby u ka kërkuar gjithashtu ushtrive evropiane që të zvogëlojnë fokusin e tyre në Indo-Paqësor dhe të përqendrohen më shumë në rajonin Euro-Atlantik . FT raportoi gjithashtu kohët e fundit se Japonia anuloi një takim ministror të profilit të lartë me SHBA-në pasi Colby rriti papritur kërkesën e SHBA-së për më shumë shpenzime mbrojtëse.
Pentagoni u detyrua të mbronte Colbyn ditët e fundit pas raportimeve se ai ishte përgjegjës për vendimin për të bllokuar armët për Ukrainën, i cili u rrëzua pak më vonë nga presidenti.
Por debati rreth planifikimit të Tajvanit vjen ndërsa Tokio dhe Kanberra ndiejnë presion nga Trump për të rritur shpenzimet, gjë që aleatët e Colby-t thonë se është shumë e rëndësishme duke pasur parasysh kërcënimin në rritje nga Kina në rajonin Indo-Paqësor.
“Po u drejtohemi aleatëve tanë në Indo-Paqësor, shumë ngjashëm me atë që bëri presidenti në Evropë, dhe po themi se ky është mjedisi kërcënues. Padyshim, disa nga këto janë biseda të vështira, përfshirë shpenzimet e mbrojtjes. Por mendojmë se kjo do të na lërë të gjithëve në një pozicion më të mirë”, tha zyrtari amerikan.
Zyrtari tha se administrata ishte e bindur se Japonia dhe Australia do të rrisnin shpenzimet e mbrojtjes më shpejt sesa aleatët evropianë.
“Ne nuk mendojmë se duhet të zgjasë 20 vjet. Jo vetëm sepse është në interesin tonë, por sepse është shumë në interesin e aleatëve të Indo-Paqësorit gjithashtu”, shtoi zyrtari amerikan.
Situata është veçanërisht e ndjeshme për Japoninë, sepse shtytja për më shumë shpenzime vjen përpara zgjedhjeve të dhomës së lartë të parlamentit më 20 korrik.
Zyrtari tha se SHBA-të e kuptuan se duhej të ishin të ndjeshme ndaj konsideratave politike të aleatëve.
“Kjo është diçka që të gjithë duhet ta kapërcejmë. Është e vështirë, por gjërat thjesht duhet të bëhen më të drejta dhe më të barabarta që kjo të funksionojë, gjë që duhet të ndodhë. Kjo është arsyeja pse ne kemi lidership”, shtoi ai.
Zyrtari tha se Pentagoni kishte marrë tregues “pozitivë” mbi shpenzimet më të larta nga Japonia dhe Australia, por theksoi se ishte kritike për të gjithë ne që të shohim rezultate.
Disa aleatë besojnë se Colby po i injoron shqetësimet e tyre në përpjekjen e tij për një frenim më të fortë. Zyrtari tha se kjo ishte padyshim e pavërtetë.
“Po investojmë sasi të jashtëzakonshme kohe dhe energjie për të punuar me aleatët për të gjetur mënyra për t’iu përgjigjur sfidave tona të përbashkëta në mënyra që na bëjnë të dyve më mirë”, përfundoi ai.
