Gjatë një prove detare amerikane në brigjet e Kalifornisë muajin e kaluar, e cila ishte projektuar për të shfaqur anijet më të mira autonome me dronë të Pentagonit, u ndal papritur. Gjithçka ndodhi kur një anije ngeci, ndërsa një tjetër përplas në anën e djathtë të së parës.
Episodi i pa raportuar më parë, i cili përfshinte dy anije të ndërtuara nga rivalët amerikanë të teknologjisë së mbrojtjes Saronic dhe BlackSea Technologies, është një nga një sërë pengesash të kohëve të fundit në përpjekjen e Pentagonit për të ndërtuar një flotë anijesh autonome, sipas një duzine personash të njohur me programin.
Javë më parë, gjatë një prove të veçantë të Marinës, kapiteni i një varke mbështetëse u hodh në ujë pasi një tjetër anije autonome e BlackSea, që po tërhiqte papritmas përshpejtoi, duke përmbysur varkën mbështetëse. Kapiteni u shpëtua dhe nuk pranoi ndihmë mjekësore. Incidenti që u raportua për herë të parë nga Defense Scoop., hap një skedë të re.
Të dy incidentet buruan nga një kombinim i dështimeve të softuerit dhe gabimeve njerëzore, duke përfshirë ndërprerjet në komunikim midis sistemeve të integruara dhe softuerit të jashtëm autonom, sipas një personi me njohuri të drejtpërdrejta për çështjen.
Marina, Saroniku dhe BlackSea refuzuan të komentojnë mbi incidentet.
Udhëheqësit ushtarakë amerikanë, duke parë ndikimin e jashtëzakonshëm të dronëve detarë në luftën e Ukrainës, kanë thënë vazhdimisht se kanë nevojë për grupe autonome dronësh ajrorë dhe detarë për të penguar një përparim të mundshëm nga Kina përmes Ngushticës së Tajvanit. Vetë Tajvani ka filluar të blejë dronët e vet detarë.
Dronët që po zhvillohen në Ukrainë, të cilët shpesh duken si motoskafe pa vende dhe janë të aftë të mbajnë armë, eksplozivë dhe pajisje mbikëqyrjeje, janë kryesisht me telekomandë dhe kushtojnë afër 250,000 dollarë, duke i bërë ato optimale për misionet kamikaze që kanë neutralizuar në mënyrë efektive Flotën e Detit të Zi të Rusisë.
Ndërkohë, SHBA-të po synojnë të ndërtojnë një flotë detare autonome që mund të lëvizë në grupe dhe pa komandë njerëzore, një mision ambicioz por me një kosto të lartë; deri në disa milionë dollarë për motoskaf.
Dështimet e fundit në testime nxjerrin në pah sfidat me të cilat përballet Marina për të vendosur teknologjitë e reja, tha Bryan Clark, një ekspert i luftës autonome në Institutin Hudson.
Por problemet e Marinës shkojnë përtej vënies në punë të anijeve: njësia e saj autonome e blerjes së dronëve detarë është tronditur gjithashtu nga shkarkimi i admiralit të saj më të lartë, dhe një zyrtar i lartë i Pentagonit shprehu shqetësime në lidhje me programin, në një takim të sinqertë me krerët e Marinës muajin e kaluar, zbuloi Reuters.
Që nga incidenti më i fundit, Njësia e Inovacionit të Mbrojtjes (DIU) e Pentagonit, e cila kishte blerë teknologji për testet, ka pezulluar për një kohë të pacaktuar një kontratë, me vlerë rreth 20 milionë dollarë me L3Harris (LHX.N).
Pentagoni nuk iu përgjigj pyetjeve në lidhje me shkakun e aksidenteve ose ndërprerjen e kontratës L3Harris, gjë që nuk është raportuar më parë.
Një zëdhënës i Pentagonit tha se kreu teste me dronë si pjesë e një “qasjeje konkurruese dhe përsëritëse, midis operatorëve dhe industrisë”.
“L3Harris qëndron pas sigurisë, integritetit dhe aftësisë së produktit tonë të komandës dhe kontrollit të autonomisë”, tha Toby Magsig, i cili mbikëqyr produktet softuerike autonome të L3Harris.
Ngritja e dronëve në det
Për të përshpejtuar përpjekjet e tij për dronë, Pentagoni në vitin 2023 nisi programin Replicator prej 1 miliard dollarësh, përmes të cilit degë si Marina Amerikane dhe DIU planifikuan të blinin mijëra dronë ajrorë dhe detarë, së bashku me softuerin për t’i kontrolluar ato. Sistemet e para nga ky program pritet të shpallen këtë muaj.
Marina ka angazhuar të paktën 160 milionë dollarë për BlackSea, e cila po prodhon dhjetëra anije të saj Global Autonome Reconnaissance Craft në muaj, sipas të dhënave të prokurimit.
Saronic, e cila kohët e fundit u vlerësua në 4 miliardë dollarë në një raund financimi të mbështetur nga Andreessen Horowitz dhe 8VC, prodhon dronin detar konkurrues Corsair, por ende nuk ka njoftuar një kontratë të madhe. Të dhënat federale të prokurimit tregojnë se kompania ka gjeneruar të paktën 20 milionë dollarë nga marrëveshjet e prototipave.
“Këto sisteme do të luajnë një rol kritik në të ardhmen e luftës detare duke zgjeruar shtrirjen e flotës, duke përmirësuar ndërgjegjësimin për situatën dhe duke rritur efektivitetin e luftimit”, tha shefi në detyrë i operacioneve detare, Jim Kilby, gjatë një vizite në objektin e BlackSea në qershor.
Trazira në Marinë
Që kur u rikthye në detyrë, Presidenti Donald Trump e ka përparësi kryesore ushtarake vendosjen në përdorim të një mori dronësh. “Projektligji i Madh dhe i Bukur” i Trump, i miratuar muajin e kaluar, përfshinte pothuajse 5 miliardë dollarë për sisteme autonome detare.
Por, deri më tani, qasja e Marinës është përballur me skepticizmin e administratës së re.
Në prill, njësia kryesore e prokurimit të anijeve me dronë të Marinës, e njohur si Zyra Ekzekutive e Programit për Luftëtarë të Vegjël dhe Pa Pilot (PEO USC), vlerësoi si të suksesshëm një demonstrim të softuerit të përdorur për të kontrolluar anijet e BlackSea, duke e cilësuar atë si “një hap të madh përpara në avancimin e autonomisë detare”.
Në përgjigje, Colin Carrol, atëherë shef i stafit të Zëvendës Sekretarit të Mbrojtjes Steven Feinberg, tha se programi po dyfishonte përpjekjet e tjera brenda Pentagonit. “Kam një ndjenjë se ka ndryshime në të ardhmen e këtij programi”, iu përgjigj ai. Carrol, i cili nuk është më pjesë e Pentagonit, nuk pranoi të komentojë më tej.
PEO USC u vu së fundmi nën dyshim, sipas katër personave të njohur me çështjen, për shkak të një sërë pengesash dhe mund të ristrukturohet ose mbyllet.
Kjo vjen dy muaj pasi Marina tha se kishte shkarkuar udhëheqësin e njësisë, Kundëradmiralin Kevin Smith, për shkak të humbjes së besimit në udhëheqjen e tij, pasi Inspektori i Përgjithshëm Detar mbështeti një ankesë kundër tij. Reuters nuk mundi të kontaktonte Smithin.
Gjatë një takimi muajin e kaluar, Feinberg pyeti zyrtarët e Marinës në lidhje me aftësitë e anijeve autonome, përfshirë ato që po viheshin në dispozicion nga PEO USC, sipas tre personave të informuar në takim. Feinberg nuk ishte i impresionuar nga disa nga aftësitë që po bliheshin nga Marina dhe vuri në dyshim nëse ato ishin me kosto efektive, thanë burimet.
Një zëdhënës i Pentagonit tha se “ne nuk do të komentojmë për takimet private të brendshme” dhe i drejtoi pyetje Marinës në lidhje me PEO USC.
Marina nuk pranoi të komentojë mbi takimin. Zëdhënësi Timothy Hawkins tha se PEO USC i qëndron besnike misionit të saj, duke përfshirë rolin e saj si autoritet blerjeje për mirëmbajtjen dhe modernizimin e sistemeve detare pa pilot.
Trazirat vijnë ndërsa ndërtuesit e anijeve dhe ofruesit e softuerëve po përpiqen të sigurojnë projekte detare autonome edhe më të mëdha, të tilla si nëndetëse pa pilot dhe anije që transportojnë mallra.
Javën e kaluar, PEO USC filloi të pranojë propozime për Anijen Modulare Sipërfaqësore Sulmuese, për të blerë anije të mesme dhe të mëdha të afta për të transportuar kontejnerë, pajisje mbikëqyrjeje dhe për të kryer sulme.
TX Hammes, një ekspert i armëve autonome dhe anëtar i Këshillit Atlantik, tha se Marina është në ujëra të paeksploruara, duke u përpjekur të rishikojë dekada traditë me shpejtësi të lartë.
“Ke një sistem që është mësuar të ndërtojë gjëra të mëdha, duke marrë vite për të marrë një vendim, dhe tani papritmas po u kërkon atyre të veprojnë shpejt”, tha ai. /Përshtatur nga Reuters/
