Kriza e fundit politike në Bosnjë e Hercegovinë, e ndezur nga Milorad Dodik, nuk është thjesht një betejë e brendshme mes një lideri rebel dhe institucioneve shtetërore. Ajo është një gur shahu në një lojë shumë më të gjerë, lojë ku Beogradi dhe Moska nuk janë thjesht spektatorë, por aktorë me interesa të qarta strategjike.
Pas vendimit të Gjykatës së BiH për t’i dhënë një vit burg dhe ndalim 6-vjeçar për funksione publike, Dodik jo vetëm që refuzoi të largohet nga posti i Presidentit të Republika Srpska (RS), por shpalli edhe planin për të bllokuar zgjedhjet e parakohshme.
Deklaratat e tij, që variojnë nga kërcënimi për të “mos lejuar asnjë kuti votimi” deri te thirrja për një referendum, tregojnë një strategji të qartë: krijimin e një krize artificiale për të sfiduar autoritetin e shtetit qendror.
Lidhja me Moskën dhe Beogradin
Burime diplomatike të rajonit prej kohësh flasin për lidhjet e forta të Dodik me Kremlin-in, i cili e sheh RS si një pikë presioni ndaj Perëndimit në Ballkan. Që prej fillimit të luftës në Ukrainë, Dodik ka qenë një nga të paktët liderë në Evropë që ka refuzuar të mbështesë sanksionet kundër Rusisë, duke marrë për këtë mbështetje publike nga Moska.
Nga ana tjetër, Beogradi, megjithëse nuk e mbështet hapur retorikën separatist, i ofron Dodik-ut mbështetje politike dhe diplomatike të heshtur. Një destabilizim i Bosnjës shërben si mjet presioni ndaj Perëndimit dhe si distraksion nga çështja e Kosovës.
Plani për kaos
Sipas analistëve të sigurisë, strategjia e Dodik është e ndarë në disa faza:
1. Bllokimi logjistik i zgjedhjeve, përmes mosbashkëpunimit të policisë dhe administratës lokale për ngritjen e qendrave të votimit.
2. Mobilizimi i qytetarëve për bojkot, duke tentuar të delegjitimojë rezultatin.
3. Aneksimi politik i krizës, duke paraqitur Bosnjën si shtet të dështuar dhe RS si entitet të vetëqëndrueshëm.
Pse është ky një rrezik për rajonin?
Një bllokim i zgjedhjeve në RS nuk është thjesht çështje ligjore; është një precedent i rrezikshëm që mund të nxisë lëvizje separatiste në vende të tjera të rajonit. Për më tepër, kjo i hap derën ndikimit rus në një moment kur Perëndimi është i fokusuar te Ukraina.
Mesazhi për Tiranën dhe Prishtinën
Kriza në Bosnjë duhet parë si pjesë e një zinxhiri presionesh të koordinuara nga qendrat e fuqisë që nuk e shohin Ballkanin si të orientuar drejt BE-së e NATO-s.
Dobësimi i BiH-së dobëson të gjithë frontin e sigurisë në rajon dhe indirekt prek edhe interesat shqiptare në Kosovë e Maqedoninë e Veriut.
Kjo nuk është vetëm një përballje e Dodik me ligjin, është një test për aftësinë e shtetit boshnjak dhe Perëndimit për të frenuar një operacion politik që shkon përtej kufijve të BiH.
