Në samitin më të fundit të NATO-s në Hagë, aleanca njoftoi se anëtarët kishin vendosur një qëllim të ri, të shpenzonin 5 për qind të Prodhimit të Brendshëm Bruto (PBB) për mbrojtje dhe siguri deri në vitin 2035. Një pjesë e këtij vendimi ndoshta është nxitur nga kuptimi se diplomacia në “shuttle” e emisarit të Trumpit, Steve Witkoff, dhe denoncimet e Evropës ndaj Vladimir Putinit nuk do të jenë të mjaftueshme për të përfunduar luftën në Ukrainë. Por më thelbësorja, anëtarët po kuptojnë nevojën për të penguar Rusinë që të sulmojë një vend anëtar të NATO-s dhe, sipas Mark Rutte, sekretarit të përgjithshëm të aleancës, ajo mund të jetë gati ta bëjë këtë brenda pesë vjetësh.
Si analiste i inteligjencës ushtarake, i specializuar në mënyrën e të menduarit të Putinit dhe strategjinë ushtarake ruse, unë pajtohem me vlerësimin e Rutte për gatishmërinë e Rusisë për një fushatë të re ushtarake brenda pak vitesh. Jam më pak i bindur se një vend i NATO-s është objektivi i ardhshëm i Kremlinit, përveç nëse aleanca ndërhyn direkt në Ukrainë duke dërguar trupa në fushëbetejë. Megjithatë, ajo që NATO do të bëjë ose nuk do të bëjë në vitet në vijim mund të jetë jashtëzakonisht e rëndësishme për të përcaktuar nëse Putini vendos të sulmojë një tjetër shtet pas-sovjetik si Moldavia.
Problemi është se rritja e shpenzimeve për mbrojtje dhe fusha të lidhura me sigurinë nuk mjafton vetë për ta zgjidhur çështjen. Paratë dhe teknologjia, që janë baza e stilit të luftës perëndimore, nuk parandalojnë apo fitojnë luftëra në vetvete. E bën strategjia. Dhe një strategji e suksesshme duhet të bazohet në kuptimin e thellë të mënyrës së luftës së kundërshtarit, duke adresuar elementët kryesorë të planifikimit të tij ushtarak.
Unë kam informuar anëtarët e NATO-s për strategjinë e luftës së Rusisë në shtator të vitit 2013, vetëm disa muaj para pushtimit të Krimesë nga Putini. Fatkeqësisht, Pentagonit dhe homologëve të tij të NATO-s nuk iu zhvillua një kundër-strategji. Kjo çoi në pushtimet e Putinit.
Strategjia ruse, e zhvilluar nga Shtabi i Përgjithshëm rus dhe shpesh e quajtur “luftë asimetrike”, merr shumë nga veprat klasike të strategut britanik Sir Basil Liddell Hart. Ai promovonte metoda indirekte për të luftuar kundërshtarin, në vend të përdorimit të fuqisë brutale. Thelbi i kësaj qasjeje është shmangia e zonave të forcës së armikut dhe përqendrimi në shfrytëzimin e dobësive dhe vulnerabiliteteve të tij.
Natyrisht, lufta në Ukrainë është zhvilluar në konfliktin që Rusia në fakt kërkon të shmangë. Por kjo nuk do të thotë se Kremlini ka ndryshuar thelbësisht qasjen e tij ndaj konflikteve, veçanërisht kur përballet me kundërshtarë të rinj.
Përderisa ushtritë e NATO-s janë teknologjikisht më të avancuara se forcat ruse, Moska e di se do të duhet të mbështetet në marrjen e iniciativës strategjike gjatë periudhës fillestare të çdo lufte të ardhshme. Ajo nuk do të kërkojë një përsëritje të asaj që ka ndodhur në Ukrainë.
Plani rus është të minojë qasjen e NATO-s ndaj luftës të bazuar në rrjete duke prishur “zinxhirin e vrasjes” të forcave të saj – procesi që lejon marrjen e vendimeve ushtarake për të zbuluar, synuar dhe shkatërruar kundërshtarët. Kjo mund të arrihet duke synuar, ndoshta parakushtimisht, sistemet C4ISR (komandë, kontroll, komunikim, kompjutera, inteligjencë, mbikëqyrje dhe zbulim) dhe sistemet hapësinore, të cilave forcat e NATO-s i varen.
Prandaj, anëtarët e NATO-s duhet të bëjnë më shumë sesa thjesht të shpenzojnë para. Ata duhet të kuptojnë se çfarë konsiderojnë rusët si dobësitë e aleancës dhe të ndërmarrin veprime për të hequr nxitjen e Kremlinit për t’i shfrytëzuar ato.
Janë pesë fusha kryesore që kërkojnë veprim:
Sigurimi i infrastrukturës hapësinore
Rusia ka një arsenal të fuqishëm armësh kundër-hapësinore, të dizajnuara për të dëmtuar ose shkatërruar satelitët e SHBA-së dhe aleatëve. Përfshin sisteme bllokimi GPS, lazerë, interceptues orbitalë dhe raketa anti-satelit. Zyra e Drejtorit të Inteligjencës Kombëtare të SHBA-së paralajmëroi në Vlerësimin Vjetor të Kërcënimeve 2025 se Rusia po trajnon forcat e saj hapësinore, po fushaton armë të reja anti-satelit dhe po përdor luftën elektronike kundër aseteve perëndimore. Moska gjithashtu po zhvillon një satelit të ri që do të mund të mbajë një armë bërthamore si aftësi anti-satelit.
Forcimi i infrastrukturës kritike kundër sulmeve kibernetike
Rusia ka një nga arsenalet më shkatërruese të armëve kibernetike në botë, një doktrinë të sofistikuar dhe ekspertizë të avancuar. Vlerësimi Vjetor 2025 paralajmëroi për sukseset e përsëritura të Rusisë në kompromentimin e objektivave të ndjeshëm për mbledhje inteligjence. Moska ndoshta tashmë ka akses në infrastrukturë kritike në SHBA dhe Evropë. Rusia ka forcë dhe eksperiencë praktike në integrimin e sulmeve kibernetike me operacionet ushtarake në kohë lufte.
Vendosja e protokolleve më të forta për mbrojtjen e kabllove nënujore të komunikimit
Drejtoria Kryesore e Shtabit të Përgjithshëm rus ka një program hulumtimi shumë sekret të thellë në det, të njohur si GUGI. Moska është shumë e mundshme që ta ketë përdorur këtë ekspertizë në praktikë, me disa operacione të dyshuara sabotazhi të kabllove nënujore në Detin Baltik që nga fillimi i luftës në Ukrainë. Një rrezik i ngjashëm ekziston edhe për tubacionet e energjisë. Në tetor 2022, Ministria e Mbrojtjes së MB pranoi se një fregatë e Marinës Mbretërore u vendos në Detin e Veriut për të ndihmuar forcat norvegjeze në mbrojtjen e tubacioneve të gazit, pas shkatërrimit të Nord Stream në Detin Baltik.
Mbrojtja e fortë kundër spiunazhit rus
Nuk është nevoja të thuhet që Rusia infiltron rregullisht spiunë në gjithë Evropën dhe rekrutë vendas për të vjedhur sekretet ushtarake, politike dhe ekonomike. Por Moska ka futur gjithashtu agjentë inteligjence për të kryer operacione destabilizuese, duke synuar infrastrukturën kritike. Disa vlerësime sugjerojnë se këto operacione sabotazhi janë katërfishuar midis viteve 2023-24. Janë bërë disa arrestime, përfshirë në Gjermani, Poloni dhe MB. Por aleanca duhet të ketë një qasje më proaktive, duke neutralizuar dhe ndërprerë operacionet spiunazhit rus para se të shkaktojnë dëme.
Krijimi i avantazhit në potencialin e plotë të luftës
Duke kaluar në një gjendje lufte disa vjet para pushtimit të Ukrainës, Rusia tani prodhon më shumë municione në tre muaj sesa Europa në një vit. Rritja e prodhimit të sistemeve të mbrojtjes ajrore, tankeve, dronëve dhe municioneve është thelbësore që NATO të kapërcejë Rusinë dhe të rivendosë arsenalet e saj të shterura.
Megjithatë, armët nuk qëllojnë vetë. Aleanca duhet të rekrutojë, trajnojë dhe pajisë një forcë luftarake të mjaftueshme për të ndryshuar llogaritjen e Putinit. Moska ka mobilizuar hapur dhe fshehurazi gjatë luftës së saj tre vjeçare e gjysmë në Ukrainë. Dhe të martën, një projektligj u paraqit në Duman Shtetërore që parasheh regjistrimin vjetor të detyrueshëm për shërbimin ushtarak. Nëse miratohet dhe nënshkruhet nga Putini, ligji do të hyjë në fuqi më 1 janar 2026.
Në Evropë, vetëm disa vende kanë shërbim ushtarak të detyrueshëm, dhe deri tani shumica e vendeve të tjera nuk e konsiderojnë këtë opsion. Por në një luftë të zgjatur, si ajo që Rusia po lufton në Ukrainë, pala me më shumë njerëz është në pozicion më të mirë për të fituar.
Lajmi i mirë është se aleanca ka kohë të përgatitet për të parandaluar një pushtim tjetër. Do të ishte tragjike nëse NATO dështon të reagojë tani, veçanërisht duke pasur parasysh çmimin kolosal që Ukraina po paguan për të mbrojtur veten nga rusët. NATO-ja i detyrohet të gjithë atyre ukrainasve të vrarë dhe familjeve të tyre që të zhvillojë një kundër-strategji të qëndrueshme ndaj skenarit të Putinit./ The Telegraph
*Rebekah Kofflerish, ish analiste e inteligjencës ushtarake strategjike pranë Agjencisë së Inteligjencës së Mbrojtjes të ShBA-së dhe autore e librit Manuali i Putinit.
