Gjatë sezonit të ftohjeve dhe infeksioneve të tjera, shumë njerëz përballen me një problem të zakonshëm: ndjesia e pakëndshme e mukusit në fyt. Kjo mund të jetë një nga simptomat më të bezdisshme të sëmundjeve që shkaktojnë bllokim të rrugëve të frymëmarrjes, si ftohja, gripi ose sinuziti.
Në këto raste, shpesh lind pyetja nëse është më mirë të pështysh mukusin apo ta gëlltisësh. Ekspertët mjekësorë theksojnë se, në shumicën e rasteve, kjo nuk ka shumë ndikim në shëndetin tonë. Mukusi është një substancë e trashë, rrëshqitëse dhe gëlqerore që prodhohet nga mukozat e trupit, veçanërisht në traktin e frymëmarrjes, tretjes dhe gjenital.
Pështymja dhe gëlltitja e mukusit
“Mukusi përbëhet kryesisht nga ujë, por përmban proteina si mucinë, antitrupa, enzima dhe kripëra. Këto enzima dhe antitrupa ndihmojnë në luftën kundër infeksioneve,” thotë dr. Heather Viola nga Mount Sinai Health System.
Funksioni kryesor i mukusit është mbrojtja dhe lagështimi i indeve, kapja e pluhurit dhe alergjenëve, si dhe ndihma për sistemin imunitar në pastrimin e irrituesve nga trupi, shkruan HuffPost, përcjell Telegrafi.
Në rastet e infeksioneve si ftohja, gripi ose sinuziti, trupi rrit prodhimin e mukusit për të kapur dhe eliminuar substancat patogjene dhe për të ruajtur lagështinë e indeve të inflamatuara. Pulmologu dr. Jonathan Parsons shpjegon: “Sasia e shtuar e mukusit mund të rrjedhë poshtë pjesës së pasme të fytit ose të grumbullohet në mushkëri, duke shkaktuar kollë ose nevojë për pastrim të fytit.”
Grumbullimi i mukusit mund të shkaktohet edhe nga: alergjitë, ekspozimi ndaj irrituesve si tymi dhe ajri i thatë, medikamentet, ushqimi i caktuar, madje edhe refluksi acidik nga stomaku. Dr. Nora Tossounian shton: “Irritues si poleni, pluhuri apo qimet e kafshëve shtëpiake mund të shkaktojnë reagim alergjik dhe të rrisin prodhimin e mukusit.”
Gëlltitja apo pështymja e mukusit?
Tossounian shpjegon nëse është më mirë të gëlltitet apo të pështyhet mukusi: “Nuk ka shumë ndryshim, sepse sistemi tretës është në gjendje ta përpunojë në mënyrë të sigurt mukusin e gëlltitur, por gëlltitja e sasisë së madhe të mukusit nuk rekomandohet sepse mund të shkaktojë nauze.”
“Pështyja dhe gëlltitja e mukusit janë të sigurta, por pështyja mund të jetë më e këndshme nëse mukusi është i trashë ose irriton fytin,” thotë dr. Parsons. Dr. Heather Viola thekson se është më mirë të pështysh mukusin nëse ai përmban shumë baktere, është i trashë dhe ka ngjyra të caktuara, pasi kjo ndihmon në lehtësimin e simptomave.
Këshilla për lehtësim të simptomave
Ekspertët rekomandojnë që të rritet marrja e lëngjeve pasi uji hollon mukusin dhe lehtëson nxjerrjen e tij. Pijet e ngrohta si çaji ose supa kanë efekt qetësues. Gjithashtu, shpëlarja e hundës me solucion fiziologjik dhe lagështimi i ajrit mund të ndihmojnë shumë.
“Gargara me ujë të ngrohtë me kripë ka efekt qetësues dhe lirues,” thotë Tossounian. Është gjithashtu e rëndësishme të shmangen irrituesit si tymi dhe alergjenët dhe të mbahet pozicioni i kokës më i lartë gjatë gjumit. Trajtimi i shkakut themelor, si infeksioni apo alergjia, është thelbësor për lehtësim afatgjatë.
Në rast nevoje mund të përdoren edhe medikamente si ekspektorantët, që ndihmojnë në hollimin e mukusit, dhe dekonjestantët që zvogëlojnë ënjtjen e hundës. Megjithatë, është e rëndësishme të ndiqen udhëzimet dhe të mos përdoren më gjatë se sa rekomandohet për shkak të mundësisë së efekteve anësore. Nëse simptomat vazhdojnë ose përkeqësohen, është domosdoshme të kërkohet ndihmë mjekësore.
