Një “tornado e Trumpit” ka përfshirë globin, duke sjellë me vete një valë “shprese” për një kthim në “normalitet dhe paqe”. Kështu deklaroi kryeministri hungarez Viktor Orban në një fjalim kryesor çuditërisht të drejtpërdrejtë në Konferencën e Veprimit Politik Konservator (CPAC) të këtij viti në Budapest.
Fillimisht një platformë për politikanët dhe teoricienët e Partisë Republikane të Shteteve të Bashkuara, CPAC, në vitet e fundit, është evoluar në një forum global për forcat radikale të krahut të djathtë. Mbërritja e tij në Evropë u lehtësua nga Fondacioni për të Drejtat Themelore – një OJQ e organizuar nga qeveria, e mbështetur dhe e financuar nga administrata Orban.
Ndërsa Orban i dha lëvdata të shumta Donald Trump, Konferenca e Përgjithshme e Pavarur për Pavarësinë e Hungarisë (CPAC) e këtij viti kishte një fokus të qartë evropian. Pas 15 vitesh në pushtet, Orban përballet me një opozitë në rritje në vend. Zhgënjimi publik për korrupsionin e rrënjosur, stanjacionin ekonomik dhe marrëdhëniet gjithnjë e më armiqësore me aleatët e Hungarisë kanë gërryer popullaritetin e tij. Një lëvizje e re opozitare, e udhëhequr nga ish-anëtari i Fidesz, Peter Magyar, tani është 6-8 pikë përqindje përpara koalicionit Fidesz-KDNP të Orban, duke paraqitur një sfidë serioze përpara zgjedhjeve të përgjithshme të vitit 2026.
Në përgjigje, qeveria ka shtuar sulmet ndaj disidentëve. Fidesz kohët e fundit prezantoi një sërë propozimesh gjithëpërfshirëse legjislative që kërcënojnë politikanët e opozitës, median e pavarur, OJQ-të dhe bizneset private me masa shtypëse në stilin rus. Marshimi i Krenarisë LGBTQ+ i qershorit në Budapest ishte ndër viktimat e para – i ndaluar me arsyetimin e “mbrojtjes së fëmijëve”. Krahas këtyre masave, qeveria ka filluar të rishkruajë ligjet zgjedhore dhe të kanalizojë burimet shtetërore drejt votuesve potencialë të Fidesz.
Të alarmuar nga autoritarizmi në rritje i Orbanit, 20 shtete anëtare të Bashkimit Evropian këtë javë lëshuan një deklaratë të përbashkët duke i kërkuar atij të anulojë masat e reja. Ata i bënë thirrje Komisionit Evropian të përdorë të gjithë gamën e mekanizmave të sundimit të ligjit nëse ligjet mbeten në fuqi. Sjellja e Orbanit nuk është më vetëm një çështje e brendshme. Qasja e tij konfrontuese dhe transaksionale paralizon gjithnjë e më shumë vendimmarrjen e BE-së – një luks që kontinenti mezi mund ta përballojë mes sfidave në rritje nga Rusia, Kina dhe administrata e dytë Trump. Uniteti evropian nuk është thjesht një motor prosperiteti; është një gur themeli i sigurisë kolektive.
Procesi i Nenit 7 – një mekanizëm i rrallë i përdorur i BE-së që mund t’i heqë një shteti anëtar të drejtën e votës për shkelje të vlerave themelore – u nxit nga Parlamenti Europian në vitin 2018 për shkak të shqetësimeve mbi pavarësinë gjyqësore dhe lirinë e medias në Hungari. Ndërsa Këshilli Europian e ka diskutuar çështjen tetë herë, ai ende nuk ka ecur përpara me një votim për sanksionet. Kjo mund të ndryshojë së shpejti, ndërsa tensionet vazhdojnë të rriten.
Kështu, CPAC 2025 shërbeu si një platformë strategjike për Orbanin për të konsoliduar dhe zgjeruar një koalicion të udhëheqësve radikalë të krahut të djathtë të Evropës Qendrore – veçanërisht ata me një shans real për të fituar ose mbajtur pushtetin.
Qëllimi i tij: të krijojë një bllok të aftë për të penguar çdo përpjekje të BE-së për të sanksionuar qeverinë e tij, qoftë duke pezulluar të drejtën e votës apo duke shkurtuar transfertat financiare. BE-ja tashmë po i mban Hungarisë mbi 20 miliardë euro (23 miliardë dollarë) në fonde strukturore, një shifër që mund të rritet, duke krijuar një detyrim serioz politik për Orbanin përpara zgjedhjeve të vitit 2026.
Ambicia e Orbanit është të forcojë mbështetjen midis aleatëve rajonalë, dhe është domethënëse që qeveritë e Bullgarisë, Kroacisë, Italisë, Polonisë, Rumanisë dhe Sllovakisë ende nuk i janë bashkuar listës në rritje të vendeve që dënojnë prapambetjen e fundit demokratike të Hungarisë. Përmes CPAC-ut, Grupit të Vishegradit – një aleancë e gjatë midis Hungarisë, Polonisë, Sllovakisë dhe Republikës Çeke – dhe grupit “Patriotët për Evropën” – një aleancë e ekstremit të djathtë në Parlamentin Evropian e nisur nga Orban dhe aleatët në vitin 2024 – udhëheqësi hungarez po hedh themelet për një bllok kundërpeshe të projektuar për të penguar kundërmasat e BE-së.
Kjo e bën veçanërisht domethënëse praninë e kryeministrit sllovak Robert Fico dhe të Mateusz Morawiecki të Polonisë – të partisë Ligj dhe Drejtësi (PiS) – në eventin e kësaj jave. Ndërsa asnjëra prej partive të tyre nuk i përket grupit Patriotët në Parlamentin Europian, ata mbeten aleatë politikë me varësi të ndërsjellë në rritje.
Orban ka krijuar një numër pothuajse të ngjashëm me një kult në të djathtën ekstreme evropiane: ai fiton vazhdimisht zgjedhjet, ofron një narrativë ideologjike të gatshme dhe ka investuar burime në ndërtimin e një koalicioni pan-evropian. Por kufizimet e tij më të mëdha janë madhësia e vogël e Hungarisë dhe izolimi i tij në rritje nga rrjedha kryesore evropiane. Nëse partitë e ekstremit të djathtë hyjnë në qeveri diku tjetër në Evropë, ato mund të zgjedhin të distancohen nga Orban – siç ka bërë tashmë Giorgia Meloni e Italisë.
CPAC nënvizoi shkallën e përpjekjeve të Orbanit për të ruajtur ndikimin për të cilin ka punuar kaq shumë. Ai nuk mund të përballet me BE-në i vetëm. Ai ka nevojë për aleatë nëse do të realizojë vizionin e tij për të “pushtuar Brukselin” dhe për të lëshuar “tornadon” e tij të “qytetërimit” në të gjithë Evropën. Grupi Patriot, fqinjët e Vishegradit të Hungarisë dhe një Uashington i udhëhequr nga Trump mund të shërbejnë si mjete për këtë ambicie – dhe për mbijetesën politike të vetë Orbanit.
