- Shkruar nga Fadil Lepaja
Nga mitologjia e “shpëtimtarit kombëtar” drejt nevojës për një politikë të ideve. Shqiptarët nuk kanë më nevojë për liderë që flasin në emër të kombit, por për institucione që funksionojnë për kombin.
Epokat e Albin Kurtit, Edi Ramës dhe Ali Ahmetit janë në rënie jo për shkak të votës, por për shkak të lodhjes historike të modelit që ata përfaqësojnë. Shqiptarët në tri shtetet ku jetojnë janë përballë një realiteti të ri global që kërkon bashkëpunim, jo përçarje; vizion, jo karizëm; ndërtim shtetëror, jo retorikë boshe.
Në politikën shqiptare, krizat nuk ndodhin befas, ato piqen ngadalë, përmes lodhjes publike, humbjes së besimit dhe konsumimit të figurave që nuk ndryshojnë dot me kohën. Sot, kur flitet për “fundin e epokës Kurti”, “fundin e Ramës” apo “fundin e Ali Ahmetit”, në fakt po përshkruhet një ecuri e përbashkët: rënia e modelit të liderit që e sheh veten si përfaqësues të kombit, jo si shërbëtor të institucioneve.
Albin Kurti, që nisi si simbol i revoltës morale ndaj sistemit, është përplasur me realitetin e pushtetit. Ai nuk ka braktisur idealin, por ka dështuar ta kthejë atë në mekanizëm funksional shteti. Përplasja me realpolitikën ndërkombëtare e ka dobësuar politikisht, duke ruajtur respektin për ndershmërinë, por jo besimin për efektivitetin.
Në Maqedoninë e Veriut, Ali Ahmeti është shndërruar nga simbol i përfaqësimit shqiptar në pjesë të establishmentit që dikur e sfidoi. BDI-ja, që dikur përfaqësonte ndryshimin, sot është bërë pjesë e sistemit që e bllokon atë.
Ndërsa Edi Rama, që ndërtoi pushtetin mbi narrativën e “rilindjes”, po përballet me paradoksin e suksesit të vet: një sistem që prodhon vetëm vetëkënaqësi, jo transformim. Një udhëheqës që dikur premtoi ringjallje, por sot përfaqëson lodhjen e pushtetit të gjatë.
Të tre ndajnë të njëjtin fat: janë bërë peng të modeleve që krijuan. Rama i sistemit propagandistik që nuk e ndryshon dot më, Kurti i idealizmit që nuk gjeneron reformë, dhe Ahmeti i një realizmi politik që nuk frymëzon më. Të gjithë janë dëshmitarë të një momenti ku historia nuk kërkon më liderë që flasin për kombin, por institucione që funksionojnë për të.
Pas luftës në Ukrainë dhe ndryshimeve të rendit global, Ballkani po riformatohet si një korridor strategjik mes demokracive dhe autoritarizmave. Në këtë hapësirë, shqiptarët janë të pranishëm kudo, por shpesh pa vizion të përbashkët. Liderët e tyre, në vend që ta përdorin këtë mundësi për faktorizim rajonal, e harxhojnë në konflikte të vogla për dominim lokal.
Shqiptarët kanë nevojë të dalin nga politika e mitit dhe të hyjnë në politikën e funksionit. Jo më për liderë që “përfaqësojnë kombin”, por për institucione që e mbrojnë dhe e zhvillojnë atë. Ky është kalimi që asnjëri nga tre udhëheqësit nuk ka bërë. Nëse vazhdojnë të mendojnë se politika është garë personalitetesh dhe jo garë idesh, atëherë do të mbeten kujtime të një kohe që nuk deshi të ndryshojë.
Në epokën që po vjen, nuk do të ketë më vend për liderë që ndërtojnë pushtet mbi konfliktin, por për ata që ndërtojnë bashkëpunim mbi interesin kombëtar dhe europian. Shqiptarët nuk kanë më nevojë për “fjalë të mëdha” që shiten si strategji, por për një politikë që flet me vepra dhe funksionon me institucione.
Epokat e Ramës, Kurtit dhe Ahmetit po mbarojnë, por sfida e shqiptarëve sapo ka filluar: të ndërtojnë një politikë që nuk i përket më liderëve, por qytetarëve.
