Samiti i BRICS që do të mbahet në Brazil muajin e ardhshëm po errësohet nga mungesa e mundshme e dy prej udhëheqësve më të fuqishëm të bllokut, duke minimizuar rëndësinë gjeopolitike të takimit.
Presidenti rus Vladimir Putin nuk do të marrë pjesë në takimin e 6-7 korrikut në Rio de Janeiro për shkak të urdhër-arrestit të Gjykatës Ndërkombëtare Penale që është në fuqi ndaj tij, konfirmoi Kremlini më 25 qershor.
Ndërkohë, presidenti kinez Xi Jinping ka sinjalizuar se gjithashtu mund të mos marrë pjesë në samit, sipas zyrtarëve brazilianë të cituar nga Folha de Sao Paulo .
Ndihmësi i politikës së jashtme të Kremlinit, Yuri Ushakov, u tha gazetarëve se Putini do të merrte pjesë ‘online’, duke përmendur “disa vështirësi në kontekstin e kërkesave të GJPN-së”. Gjykata me seli në Hagë lëshoi urdhrin në vitin 2023, duke akuzuar Putinin dhe Komisioneren Ruse për Fëmijët, Maria Lvova-Belova, për krime lufte në lidhje me rrëmbimin e supozuar të paligjshëm të fëmijëve ukrainas që nga fillimi i pushtimit rus në vitin 2022.
“Në këtë kontekst, qeveria braziliane nuk mundi të merrte një qëndrim të qartë që do t’i lejonte presidentit tonë të merrte pjesë në këtë takim”, tha Ushakov. Në vend të kësaj, Rusia do të përfaqësohet nga ministri i Jashtëm Sergei Lavrov.
“Rusia do të marrë pjesë në punimet e samitit gjithsesi. Zhvillimi i BRICS dhe angazhimi ynë në grup është një nga prioritetet tona më të larta”, deklaroi zëdhënësi i Kremlinit, Dmitry Peskov.
Brazili, si një shtet anëtar i GJPN-së, do të ishte i detyruar ligjërisht të arrestonte Putinin nëse ai hyn në vend. Udhëheqësi rus ka shmangur me kujdes udhëtimet ndërkombëtare në vendet nënshkruese të GJPN-së që kur është lëshuar urdhri, megjithëse ai bëri një vizitë të profilit të lartë në Mongoli vitin e kaluar në kundërshtim të dukshëm me urdhrin e gjykatës.
Presidenti brazilian Luiz Inácio Lula da Silva, i cili u shtua së fundmi në “bazën e të dhënave të armiqve të Ukrainës”, ka mbajtur lidhje të ngushta me Putinin pas pushtimit të plotë të Ukrainës nga Rusia, duke shkaktuar reagime negative nga partnerët perëndimorë. Vizita e tij e fundit në Moskë, gjatë së cilës ai bëri thirrje për një armëpushim të përkohshëm, pa nënshkrimin e marrëveshjeve të gjera që mbulojnë mbrojtjen, energjinë bërthamore dhe bashkëpunimin shkencor.
Megjithatë, udhëheqësi 79-vjeçar brazilian nuk i ka kursyer kritikat ndaj agresionit të Rusisë. Gjatë një udhëtimi të kohëve të fundit në Francë, Lula tha se “Brazili dënoi, që nga fillimi, shkeljen e integritetit territorial të Ukrainës nga Rusia dhe ka qenë për paqen për tre vjet”.
Mungesa e mundshme e Xi përbën një sfidë edhe më të madhe diplomatike për Lulën, i cili ka bërë përpjekje personale për të siguruar pjesëmarrjen e udhëheqësit kinez. Celso Amorim, këshilltari special i Lulës për çështjet ndërkombëtare, pranoi pasigurinë ndërsa shprehu shpresën se Xi do të merrte pjesë.
“Sigurisht që ne do të donim shumë që Xi të vinte, sepse Lula tashmë ka një marrëdhënie personale me të, dhe kjo gjithashtu ka rëndësi, jo vetëm pozicioni”, tha Amorim, siç citohet nga Folha, duke sugjeruar se kryeministri kinez Li Qiang mund të udhëheqë delegacionin e Pekinit nëse Xi nuk udhëton.
Kur u pyet nga mediat braziliane, zëdhënësi i Ministrisë së Jashtme kineze, Guo Jiakun, tha vetëm se “informacioni do të jepet në kohën e duhur”. Kina zakonisht konfirmon udhëtimet ndërkombëtare të udhëheqësit të saj pak para nisjes.
Nëse mungesa e Xi konfirmohet, kjo do të shënonte samitin e parë të BRICS që ai ka humbur që kur mori udhëheqjen e Kinës në vitin 2013. Mosparaqitja e mundshme vjen mes disa tensioneve dypalëshe midis Brazilit dhe Kinës, duke përfshirë refuzimin nga Brazili të Iniciativës së Pekinit “Një Brez, një Rrugë” dhe mosmarrëveshjet e fundit mbi marrëveshjet e reciprocitetit të vizave.
Boshllëqet në lidership do të linin vetëm anëtarët themelues, Brazilin dhe Indinë, të përfaqësuar nga krerët e qeverive të tyre në samit, me kryeministrin Narendra Modi që pritet të marrë pjesë së bashku me Lulën. Presidenti i Afrikës së Jugut, Cyril Ramaphosa, pritet gjithashtu të marrë pjesë, ndërsa pjesëmarrja e anëtarëve më të rinj mbetet e pasigurt.
Pjesëmarrja e Presidentit turk Rexhep Tajip Erdogan është në dyshim pasi vendit të tij iu ofrua vetëm statusi i partnerit në vend të anëtarësimit të plotë, një vendim që thuhet se e frustroi Ankaranë.
Presidentja meksikane Claudia Sheinbaum ka njoftuar tashmë se do të dërgojë një përfaqësues në vend që të marrë pjesë personalisht.
