Lufta ka mbaruar! Por, kjo ende nuk dihet me siguri. Armëpushimi i rënë dakord verbalisht mes Iranit dhe Izraelit mund të shqyhet në çdo moment. Një regjim teokratik agresiv ende mban pushtetin në Teheran. E njëjta gjë vlen edhe për Jerusalemin. Në Uashington, një president pak i zemëruar si Donald Trump në pushtet, i cili njihet vetëm për thirrjet për paqe, nuk ka mësuar asgjë. Ndërkohë, qindra civilë kanë vdekur, mijëra janë plagosur dhe miliona të tjerë janë terrorizuar.
Lufta ka mbaruar! Vetëm naivët besojnë se Benjamin Netanyahu, kryeministri luftënxitës i Izraelit, thotë se ka mbaruar së luftuari. Edhe nëse Donald Trump ka të drejtë dhe objektet bërthamore të Iranit janë “shkatërruar”, njohuritë e tij bërthamore dhe rezervat e pakapshme të uraniumit të pasuruar nuk kanë mbaruar. Netanyahu dhe miqtë e tij me siguri do të sulmojnë përsëri. Trump anuloi sulmet javën e kaluar. Por ky është një njeri që mund të ndryshojë mendje shpejt.
Kush beson seriozisht se Netanyahu do të heqë dorë menjëherë nga dominimi mbi hapësirën ajrore të Iranit? Nuk ka gjasa që ai të jetë në gjendje t’i rezistojë tundimit për të synuar përsëri Iranin, nëse sulmet e reja janë politikisht të dobishme.
Thuhet se tani Netanyahu po shqyrton mundësinë e zgjedhjeve të parakohshme. Ndoshta ai shpreson që sulmet e tij ndaj Iranit do të zbehin dështimet e tij të 7 tetorit 2023 dhe braktisjen e pengjeve të mbajtura nga Hamasi.
Që nga marsi, kur ai prishi në mënyrë të njëanshme armëpushimin në Gaza, Netanyahu është përpjekur të zotërojë territorin. Civilët palestinezë janë qëlluar për vdekje dhe mizorisht nga sulmet e përsëritura të ushtrisë izraelite dhe të kolonëve përreth qendrave ushqimore në Gaza dhe në qytete në Bregun Perëndimor. Në vende të tilla si Rafah, e Diela e Përgjakshme ndodh pothuajse çdo ditë. Në Liban dhe Siri, Izraeli ka hedhur bomba pa u ndëshkuar. Lufta ushtarake e Netanyahut nuk ndalet kurrë.
Pse mendoni se ai do të jetë ndryshe me Iranin?
Shumica e njerëzve i dënojnë ashpër “luftërat e përjetshme”, por Netanyahu jo. Paqja është armiku i tij. Lufta e përjetshme e mban atë në pushtet, në qendër të vëmendjes dhe larg burgut. Ashtu si Vladimir Putin, ai e sheh luftën e vazhdueshme si një mundësi për të rritur mbështetjen e brendshme dhe për të anashkaluar kundërshtarët e tij. Dhuna e pafundme shtetërore është vdekjeprurëse për demokracinë, ligjshmërinë dhe qeverisjen e mirë (dhe në këtë drejtim, amerikanët duhet të shqetësohen gjithashtu: presidenca e Trump është në një trajektore të ngjashme, përveçse lufta e tij e përjetshme është kundër “armikut të brendshëm”).
Pavarësisht video-apelit të Netanyahut drejtuar publikut iranian, në të cilin ai i inkurajoi ata të “ngrihen” kundër një regjimi të lig dhe shtypës, presidentit Izraelit nuk i intereson shumë liria e tyre. Ajo që ai dëshiron është: një vend të dobësuar përgjithmonë, të ndarë dhe të degraduar që nuk përbën asnjë sfidë për interesat strategjike të Izraelit dhe që mund të ndëshkohet sipas dëshirës. Duke kontrolluar qiellin iranian dhe duke ndjekur sulme të fshehta kibernetike, sabotim dhe vrasje, Izraeli mund të sigurojë që një Iran i dobësuar të mbahet nën kontroll për një kohë të pacaktuar – ose të paktën kështu mund të llogarisë Netanyahu.
I tronditur nga bisedat për ndryshimin e regjimit dhe vrasjen e aleatëve të shquar nga Izraeli, udhëheqësi suprem, Ajatollah Ali Khamenei, ka dalë nga bunkeri i tij për të zhvilluar një luftë tjetër, kundër popullit të tij. Qindra janë arrestuar në një operacion sigurie. Spiunë të dyshuar janë ekzekutuar. Për të mbijetuar, mullahët tani mund të bëjnë atë që nuk e kanë bërë kurrë më parë: të ndërtojnë fshehurazi një armë bërthamore, ose të blejnë një të tillë nga Koreja e Veriut.
Në të vërtetë, regjimi i Iranit nuk ra. Në fakt, bombat e Izraelit morën mbështetje publike dhe ndjenja patriotike. Irani u sulmua në bazë të një gënjeshtre (as inteligjenca amerikane dhe as OKB-ja nuk e mbështetën pretendimin e Netanyahut se po përdorte armë) dhe qeveritë evropiane nuk arritën ta dënonin bombardimin.
Këto fakte vetëm sa do ta thellojnë mosbesimin ndaj Perëndimit. Irani dëshiron lehtësim nga sanksionet e SHBA-së dhe mund të bjerë dakord ta diskutojë këtë, por jo aktivitetet e tij të ardhshme bërthamore. Ai po pezullon bashkëpunimin me inspektorët e Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë Atomike. Duke refuzuar përmbajtjen izraelite, Teherani me kalimin e kohës mund të rifillojë konfliktin asimetrik dhe të ringjallë luftërat rajonale me ndërmjetës.
Lufta nuk ka mbaruar as për Trumpin (megjithëse, i mashtruar nga iluzionet e një çmimi Nobel për Paqen, ai mund të mendojë se po). Ai ka demonstruar, si në Ukrainë dhe Gaza, se ndërhyrjet e tij impulsive, të pamenduara dhe të painformuara vetëm sa e bëjnë botën më të rrezikshme. Ai e ka bërë më të vështirë për SHBA-në të tërhiqet nëse lufta shpërthen përsëri. Sulmi i tij i fshehtë ndaj Iranit, që të kujton Pearl Harbor, shkeli kartën e OKB-së dhe do të ndihmojë shtetet batakçie të justifikojnë agresionin e paligjshëm. Duke vazhduar të ndihmojë Izraelin dhe të nxisë Netanyahun, një kriminel të dyshuar lufte, Trump po ekspozohet ndaj ndjekjes penale nga gjykata ndërkombëtare penale.
Trump ka hedhur poshtë diplomacinë shumëpalëshe, ka lënë mënjanë dhe fyer aleatët evropianë, është mbështetur te të dërguarit fillestarë dhe ka refuzuar këshillat e ekspertëve. Mungesa e tij e dukshme e besimit dhe egoizmi monstruoz janë të gjitha arsye shtesë pse SHBA-të nuk mund të mbështeten. Lufta në të gjithë Lindjen e Mesme do të ndodhë sërish. Trump u përpoq t’i thurnin lavde, por dështoi.
Kjo luftë është plotësisht e pakuptueshme. Ajo nuk arriti pothuajse asgjë pozitive. Shkaktoi mjerim, shkatërrim dhe pasiguri. Shumë rrallë, dhuna, forca dhe brutaliteti çon në qëllime paqësore. Zakonisht ajo i ndez problemet ekzistuese – dhe kjo është ajo që ndodhi. Kur do ta kuptojnë këta pleq të zemëruar? Ndoshta kurrë, përveç nëse derisa demokratët të mbledhin guximin për t’i sfiduar ata. “The Guardian”
