Presidenti turk Recep Tayyip Erdogan ka paralajmëruar se konflikti mes Rusisë dhe Ukrainës ka hyrë në një fazë të re dhe shumë më të rrezikshme, me pasoja të drejtpërdrejta për sigurinë e Turqisë dhe gjithë rajonit të Detit të Zi. Ky alarm vjen pas një incidenti të rëndë detar: dy cisterna ruse, pjesë e të ashtuquajturës “flotë e hijeve”, janë goditur dhe shpërthyer në afërsi të ujërave territoriale turke. Ngjarja ka tronditur strukturat e sigurisë në Ankara dhe ka ndezur alarmin në radhët e NATO-s.
Sulmet janë kryer me dronë nëndetarë të teknologjisë së avancuar, të zhvilluar dhe përdorur nga Ukraina. Këto mjete të reja lufte po shndërrohen në armë kyçe në operacionet detare të Kievit, duke shënjestruar infrastrukturën logjistike dhe rrjetin e naftës që mbështet makinerinë ushtarake ruse. Anijet e goditura – Kairos dhe Virat – dyshohet se po transportonin naftë ruse në mënyrë të paligjshme, duke anashkaluar sanksionet ndërkombëtare dhe duke lundruar nëpër rrugë të mjegullta ligjore dhe politike.
Fakti që sulmet ndodhën shumë pranë brigjeve turke, në një nga pikat më të ndjeshme strategjike, korridoret detare që përshkojnë Ngushticat e Bosforit dhe Dardaneleve, ka ndezur shqetësimet për një përshkallëzim të rrezikshëm të luftës drejt kufijve të NATO-s. Turqia, një aleat kyç në këtë aleancë, ka mbajtur deri tani një balancë të kujdesshme mes Moskës dhe Kievit, duke ushtruar një rol ndërmjetësues dhe duke ruajtur interesat e saj gjeopolitike me kujdes.
Por incidenti i fundit mund ta detyrojë Ankaranë të ripërkufizojë qasjen e saj. Nga njëra anë është presioni në rritje nga aleatët perëndimorë për të rritur mbikëqyrjen dhe ndoshta për të kufizuar më tej lëvizjet e anijeve ruse përmes ngushticave. Nga ana tjetër, çdo përshkallëzim i mëtejshëm mund të komplikojë marrëdhëniet tashmë të brishta me Kremlinin, veçanërisht në fushat e energjisë, tregtisë dhe sigurisë rajonale.
Autoritetet turke kanë nisur një rishikim të menjëhershëm të masave të sigurisë detare dhe janë vënë në kontakt me NATO-n, si dhe me të dy palët ndërluftuese. Objektivi kryesor është shmangia e çdo përfshirjeje të drejtpërdrejtë në konflikt, por gjithnjë e më shumë duket se kufijtë midis neutralitetit dhe ekspozimit po zbehen.
Në sfond qëndron një sfidë më e thellë: kontrolli mbi Detin e Zi po bëhet një nga frontet më strategjike të konfliktit ruso-ukrainas. Flota e hijeve, rrjet i errët i tankersh që lëvizin naftën ruse jashtë radarëve të sanksioneve, është shndërruar në objektiv të drejtpërdrejtë. Goditja e saj pranë brigjeve turke është një mesazh i qartë: lufta nuk është më vetëm në tokë, por edhe në korridoret kritike të energjisë globale.
Në këtë realitet të ri, Turqia gjendet në një vijë të hollë midis paqes dhe përshkallëzimit. Pozicioni i saj si portë hyrëse në Mesdhe, si gardian i Bosforit dhe si ndërmjetës i vetëshpallur i paqes, po vihet në provë. Ndërsa diplomacia turke përpiqet të shmangë një krizë të re, faktet në terren tregojnë qartë: Deti i Zi nuk është më i sigurt dhe Ankaraja është më pranë zjarrit se kurrë më parë.
