Shkruan: Emanuel DEMAJ
Shkrimi i fundit i Milazim Krasniqit rreth rolit të katolicizmit në shoqërinë shqiptare është një tekst tendencioz dhe thellësisht i njëanshëm, i cili nuk sjell analiza shkencore, por synon të ndërtojë një narrativë përçarëse mbi baza fetare. Në vend të fakteve dhe argumenteve, shkrimi paraqet qartësisht një qasje ideologjike me kahe antikatolike, duke minimizuar rolin e këtij komuniteti në zhvillimin e identitetit shqiptar.
Katolicizmi si mbrojtës i identitetit shqiptar
Pavarësisht pretendimeve të autorit, është e pamohueshme se Kisha Katolike ka luajtur një rol të pazëvendësueshëm në mbrojtjen e gjuhës, kulturës dhe identitetit shqiptar gjatë periudhave më të vështira historike. Në kohën kur Perandoria Osmane impononte taksa, dhunë dhe konvertime të detyruara, ishte pikërisht Kisha Katolike ajo që ruajti gjuhën shqipe, emrat autoktonë, dokumentet dhe kujtesën kolektive.
Shkollat e para shqipe dhe ruajtja e alfabetit
Shkollat e para shqipe janë themeluar dhe udhëhequr nga kleri katolik. Në Lezhë, Rubik, Pllanë, Troshan, Orosh dhe Tivar u hapën qendra të arsimit shqip shekuj përpara Rilindjes Kombëtare. Famullitarët mbanin regjistra dhe mësonin shqipen në një kohë kur pushteti osman e ndalonte. Shumë priftërinj u përndoqën dhe u vranë vetëm pse ruajtën gjuhën e tyre.
Po ashtu, alfabeti i sotëm shqip ka rrënjë direkt në traditën katolike. Meshari i Buzukut, fjalori i Bardhit, si edhe veprat e Budit e Bogdanit janë themelet mbi të cilat u ngrit kultura shqiptare. Pa këto vepra nuk do të kishte alfabet të Manastirit e as standard gjuhësor të sotëm.
Letërsia e parë shqipe dhe roli kulturor
E gjithë letërsia e parë shqipe ka ardhur nga tradita katolike. Gjon Buzuku, Pjetër Budi, Frang Bardhi dhe Pjetër Bogdani nuk ishin vetëm figura fetare, por edhe themeluesit e kulturës shqiptare. Veprat e tyre përbëjnë sot monumente të gjuhës dhe identitetit shqiptar dhe janë argumenti më i fortë kundër tezave se katolicizmi nuk lidhet me shqiptarizmin.
Fshehja e fakteve dhe krijimi i ndasive artificiale
Autori i shkrimit anashkalon qëllimisht figurat historike dhe kulturore që i përkasin komunitetit katolik, duke filluar nga Gjergj Kastrioti dhe Lekë Dukagjini, e deri te rilindësit e shquar si Fishta, Mjedja dhe Noli. Të gjitha këto personalitete kanë qenë shtylla të identitetit dhe shtetësisë shqiptare, prandaj nuk mund të trajtohen si periferike apo jorelevante.
Po ashtu, është e padrejtë dhe jo serioze të barazohet një grup i paidentifikuar si “Lëvizja e Deçanit” me besimin katolik shqiptar, i cili tradicionalisht ka qenë i qartë në praktikën e tij për bashkëjetesë dhe dialog ndërfetar. Kisha Katolike shqiptare nuk ka mbështetur kurrë konvertime të imponuara dhe ka qenë faktor stabiliteti në shoqëri.
Narrativë që i shërben qarqeve antishqiptare
Pretendimi se katolicizmi nuk lidhet me identitetin shqiptar, dhe se identiteti shqiptar paska një ngjyrë të vetme fetare, është një narrativë e rrezikshme. Kjo ideologji i shërben planit të vjetër të propagandës serbe, e cila synonte ta reduktonte shqiptarizmin në një identitet të vetëm fetar për të mohuar ekzistencën e një kombi të mirëfilltë. Në realitet, shqiptarët myslimanë, katolikë dhe ortodoksë e kanë mbrojtur së bashku tokën, gjuhën dhe kulturën.
Katolicizmi ka qenë dhe mbetet një nga shtyllat historike të shqiptarëve. Roli i tij në ruajtjen e gjuhës, edukimit, kulturës dhe vetëdijes kombëtare është i pamohueshëm. Shkrimet që përpiqen ta minimizojnë këtë rol nuk i shërbejnë unitetit, por krijojnë ndasi të panevojshme dhe ushqejnë narrativën e atyre që gjithmonë kanë punuar kundër bashkimit tonë kombëtar.
Në vend që të përqendrohemi te ndarjet, duhet të pranojmë realitetin historik: Shqiptaria është ndërtuar nga të tre besimet, dhe të tria janë pjesë e pandashme e identitetit tonë të përbashkët.
