Kina vazhdon të modernizojë ushtrinë e saj, duke zbuluar vazhdimisht armë, automjete dhe pajisje të reja ushtarake. Në muajt e fundit, për shembull, Pekini ka shfaqur të gjitha llojet e dronëve luftarakë autonomë, avionë luftarakë taktikë J-XDS pa bisht dhe J-36, avionë luftarakë të fshehtë dhe madje edhe aeroplanmbajtësen e saj të re.
Sigurisht, ne nuk e dimë statusin e këtyre programeve, as sa janë reale dhe sa janë të dizajnuara thjesht për të ngatërruar rivalët. Në këtë kontekst, dhe në mes të kaq shumë krizave të tjera globale, analistët kanë filluar të ngrenë një pyetje thelbësore: a është aparati i inteligjencës amerikane i aftë të monitorojë kaq shumë ndryshime teknologjike njëkohësisht? A kanë agjencitë e inteligjencës amerikane aftësitë për të menaxhuar situatën, si tani ashtu edhe në të ardhmen?
Ndjekja e inteligjencës amerikane
Siç e shpjegoi The War Zone, që nga Lufta e Ftohtë nuk kanë dalë kaq shumë përparime ushtarake dhe programe armësh nga një rival i Shteteve të Bashkuara. Prandaj, është e drejtë të pyesim nëse komuniteti i inteligjencës amerikane është vërtet i aftë të përpunojë dhe monitorojë këtë valë në rritje zhvillimesh dhe t’i ofrojë analiza të mjaftueshme Shtëpisë së Bardhë, Pentagonit dhe Kongresit.
Sipas Timothy Heath, studiues i lartë në Rand Corporation, aftësitë e inteligjencës amerikane ” janë mjaft të sofistikuara dhe mund të mbledhin të dhëna të konsiderueshme mbi sistemet pasi ato të jenë vendosur në përdorim”.
Megjithatë, duke pasur parasysh natyrën sekrete të programeve kineze të armëve, Uashingtoni rrezikon të befasohet nga shfaqja e sistemeve të reja të armëve. Duhet bërë edhe një dallim: anijet luftarake janë të vështira për t’u fshehur dhe ndërtohen vetëm në disa vende, ndërsa gjërat bëhen shumë më të ndërlikuara për raketat dhe sistemet e teknologjisë së lartë.
Një tjetër mundësi që nuk duhet anashkaluar: Pekini mund të jetë i lumtur ta përmbytë komunitetin e inteligjencës amerikane me një sasi të madhe sistemesh dhe municionesh për t’i shqyrtuar. Sidoqoftë, nëse Kina po paraqet aftësi ushtarake më të përparuara sesa zotëron në të vërtetë, nuk do të ishte vendi i parë që do ta bënte këtë”.
Nuk duhet as ta ekzagjerojmë dhe as ta minimizojmë atë që po shohim nga Kina. Duhet të përpiqemi të kuptojmë aftësitë aktuale të secilit sistem dhe pastaj të kuptojmë se këto aftësi mund të ndryshojnë me shpejtësi”, shpjegoi Brad Bowman, drejtor i lartë në Qendrën për Pushtet Ushtarak dhe Politik në Fondacionin për Mbrojtjen e Demokracive (FDD).
Kapacitetet e SHBA-së
Shtetet e Bashkuara kanë disa agjenci inteligjence me ekspertizë të thellë në sistemet e armëve. “Në fund të fundit, po flasim vetëm për një grusht sistemesh vërtet të reja, kështu që shkalla e sfidës është ndoshta e menaxhueshme, edhe nëse do të kërkojë kohë dhe vëmendje të konsiderueshme në DIA dhe gjetkë”, shtoi Zack Cooper, një bashkëpunëtor i lartë në Institutin Amerikan të Ndërmarrjeve. Christopher Miller, ish-sekretar i mbrojtjes në detyrë nga nëntori 2020 deri në janar 2021 gjatë administratës së parë Trump, gjithashtu kujtoi përvojat e tij gjatë kohës që ishte në detyrë: “nuk mendoj se ka pasur ndonjëherë shqetësime në lidhje me aftësinë për të ndjekur dhe analizuar programet kineze të armëve. Ishte një kërkesë mjaft standarde për mbledhjen e të dhënave”.
Ekspertë të tjerë besojnë se është e paqartë se sa nga sistemet e reja të Kinës janë reale dhe sa janë modele, por mbi të gjitha është e vështirë të flitet për efektivitetin e tyre.
Sigurisht, SHBA-të nuk duhet ta nënvlerësojnë Kinën, duke pasur parasysh se Dragoi mund të prodhojë (dhe shpejt) armatime masive dhe mund ta përqendrojë fuqinë e tij luftarake në një teatër specifik afër oborrit të vet. Kjo paraqet një sfidë shtesë për Uashingtonin.
